Đã gần hai tháng trôi qua kể từ vụ sụp đổ của Terra-Luna vào ngày 7 tháng 5. Dù cho thời gian có dừng lại, hay có thể quay ngược về quá khứ thì việc cắt lỗ hay không đầu tư đều là không thể. Tuy nhiên, “lý thuyết về con gián” cho chúng ta biết rằng khi bạn nhìn thấy một con gián, có thể có nhiều con khác mà bạn không thể nhìn thấy ngay lập tức. Như vậy, một con gián xuất hiện rất có khả năng sẽ có nhiều con gián khác đang nằm đợi sẵn ở nơi mà bạn không thấy.
Không lâu sau sự cố Terra-Luna, các nền tảng cho vay tiền điện tử Celsius và Babel Finance đã trải qua một cuộc khủng hoảng thanh khoản, thậm chí những cuộc khủngoàng này còn lan sang các quỹ đầu cơ trong ngành. Vậy đâu là nguyên nhân của những sự cố này? Các sàn giao dịch nên làm gì để bảo vệ người dùng của họ tốt nhất ? Bài viết này sẽ phân tích cụ thể cho bạn thấy.
Sự cố Terra-Luna
UST là stablecoin có giá trị thị trường quan trọng nhất trên chuỗi Terra, được gắn với đồng đô la Mỹ trên cơ sở 1: 1. Luna là token quản trị của giao thức Terra, được sử dụng chủ yếu để thanh toán phí gas chuỗi công khai, khai thác cam kết và quản trị giao thức. Các stablecoin phổ biến như USDC hoặc USDT được phát hành bằng cách thế chấp tiền tệ pháp định.
UST là một stablecoin thuật toán, có nghĩa là nó không dựa vào tài sản thế chấp. Vậy làm thế nào để nó đạt được sự ổn định về thuật toán? Terra đã thiết kế thuật toán để tạo ra sự quy đổi giá trị Luna, theo đó, 1 UST tương đương với 1 đô la Mỹ. Để tạo ra một UST, cần có số lượng Luna trị giá đô la Mỹ và 1 đô la Mỹ Luna cũng có thể đổi lấy 1 UST.
Hãy xem xét kỹ hơn quá trình trao đổi trong hình dưới đây. Khi giá UST vượt quá 1 đô la Mỹ, các nhà nhà đầu tư kinh doanh chênh lệch giá kiếm được sự khác biệt bằng cách ấn Luna để lấy UST và giá UST lại dần trở lại 1 đô la Mỹ khi nguồn cung tăng lên. Ngược lại, cũng có thể đầu cơ bằng cách giao dịch Luna và giá UST sẽ tăng lên 1 đô la Mỹ khi nguồn cung giảm.
Những logic này không thể bị lỗi. Tuy nhiên, một con cá voi (một thực thể hoặc cá nhân có số lượng nắm giữ lớn) đã bán khối lượng UST tương đương 285 triệu đô la Mỹ vào ngày 7 tháng 5, dẫn đến sự chênh lệch đáng kể khiến giá token này giảm mạnh, gây ra sự hoảng loạn trên thị trường.
Như đã đề cập ở trên, để tạo ra UST, cần dùng Luna. Do đó, bán UST nghĩa là thực hiện việc tạo và bán cùng một lượng LUNA và tạo ra áp lực bán ra dữ dội đối lên token này. Vì dòng vốn bị lấy ra đáng kể, giá Luna đã giảm mạnh từ 86 đô la Mỹ xuống còn 61 đô la Mỹ chỉ trong vòng 12 giờ. Một số vụ bán tháo UST đã diễn ra với giá trị các giao dịch lên tới hàng triệu USD. Đây là điểm mấu chốt gây ra sự hoảng loạn trên thị trường vì đi ngược với quy luật chung. Mặc dù Terra tuyên bố sẽ tích trữ Bitcoin để ổn định hệ thống bằng cách mua thêm Luna và UST, nhưng điều này đã không thành công.
Sự sụp đổ của Celsius / Babel Finance
Vào ngày 13/06, công ty cho vay tiền điện tử Celsius đã thông báo tạm dừng tất cả các hoạt động rút tiền, giao dịch và chuyển tiền giữa các tài khoản. Điều này cho thấy rằng Celsius có thể gặp rắc rối tài chính do thiếu thanh khoản, bởi một đợt tăng tiền gửi lớn trong bối cảnh thị trường hoảng loạn.
Celsius đã gặt hái được thành công một lần, huy động được 750 triệu đô la Mỹ vào tháng 11 năm ngoái. Là một công ty tiền điện tử, tài sản Celsius được quản lý ở mức hơn 30 tỷ đô la Mỹ. Mặc dù vậy, Celsius dường như đã sụp đổ chỉ sau một đêm, và lý do không gì khác ngoài mức báo động.
Dữ liệu thị trường cho thấy rằng Celsius đã quản lý khoảng 1 triệu Ethereum, trong đó chỉ có 27% là tài sản giao ngay, trong khi 44% được cam kết theo hợp đồng Ethereum 2.0 thông qua Lido và được giữ dưới dạng stETH. 29% còn lại được cầm cố trực tiếp trong ít nhất một năm. Điều này cho thấy rằng tính thanh khoản vốn thực tế của Celsius chưa đến 30% tài sản của nó, thấp hơn nhiều so với mức cần thiết để đối phó với những đợt bán tháo lớn.
Lý do chính cho sự sụp đổ của Celsius nằm ở việc quản lý rủi ro yếu kém. Thêm vào đó là các vấn đề đến từ việc quản lý và cách thức hoạt động của công ty.
Sau khi Celsius thông báo tạm ngừng rút tiền, giao dịch và chuyển tiền, nhiều hệ thống cho vay khác trong thị trường tiền mã hóa cũng lần lượt bùng nổ ngay sau đó. Công ty cho vay tiền điện tử Babel Finance có trụ sở tại Hồng Kông đã thông báo với khách hàng sẽ tạm dừng việc nạp và rút tiền đối với tất cả các sản phẩm, với lý do “áp lực thanh khoản bất bình thường”.
Babel Finance được thành lập vào năm 2018, nhưng lại có danh mục khoản vay chưa thanh toán lên tới hơn 3 tỷ đô la Mỹ vào cuối năm 2021. Công ty có khoảng 500 khách hàng, hầu hết là khách hàng tổ chức, bao gồm các ngân hàng truyền thống, quỹ đầu tư, các nhà đầu tư được chứng nhận và các đơn vị kinh doanh tự phát.
Sự phá sản của Three Arrows Capital
Không chỉ các nền tảng cho vay trong thị trường tiền mã hóa đã tạo ra một cuộc khủng hoảng tương tự như cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Cơn bão này thậm chí còn lan sang các quỹ đầu cơ. Three Arrows Capital cũng gây lo ngại cho các nhà đầu tư sau khi không đáp ứng được các cuộc gọi ký quỹ từ các bên cho vay. Quỹ này đã thuê các cố vấn pháp lý và tài chính để giải quyết sau khi phải chịu lỗ nặng từ đợt bán tháo trên khắp thị trường.
Tài sản mà quỹ đầu cơ gần 10 năm tuổi này từng quản lý có lúc đạt mức 10 tỷ đô la Mỹ, nhưng sau đó đã giảm xuống còn khoảng 3 tỷ đô la Mỹ vào tháng 4/2022. Danh mục đầu tư của nó bao gồm Avalanche, Solana, Polkadot và Terra tokens. Với sự sụt giảm liên tục của thị trường tiền mã hóa gần đây, hầu như tất cả các dự án mà Three Arrows Capital đầu tư vào đều chìm nghỉm. Theo báo cáo của các bên truyền thông, tổng số tiền Three Arrows Capital cần thanh lý lên đến 400 triệu đô la Mỹ và có thể phải đối mặt với nguy cơ phá sản.
Các sàn giao dịch bảo vệ quyền và lợi ích của người đầu tư như thế nào? (Lấy Huobi Global làm ví dụ)
Huobi Global có quy trình quản lý rủi ro toàn diện và dẫn đầu mảng này trong trong ngành tiền mã hóa. Điều này đã cho phép nền tảng có thể đạt được kỷ lục xuất sắc khi không có sự cố an toàn nào trong chín năm kể từ khi được thành lập. Khi sự sụp đổ của Terra-Luna diễn ra, Huobi Global đã làm tốt ở ba khía cạnh sau:
- Đánh giá tình hình một cách hiệu quả và phù hợp
- Thông báo cho người dùng những rủi ro một cách kịp thời
- Vận hành nền tảng trên cơ sở lấy người dùng làm trung tâm
Đây là điều mà các sàn giao dịch khác nên học hỏi.
Hãy cùng xem cách mà Huobi Global đã sử dụng để đối phó với sự cố sụp đổ Terra-Luna:
Khi Luna bắt đầu giảm sâu, Huobi Global đã đóng kênh gửi tiền để bảo vệ người dùng. Giá của Luna trên Huobi Global là cao nhất trong tất cả các nền tảng vào thời điểm lúc đó, điều này giúp những người nắm giữ Luna có đủ thời gian ứng phó với sự điều chỉnh.
Ngay khi xác nhận rằng Luna không còn được phát hành nữa, Huobi Global đã thông báo trước cho những người nắm giữ Luna và UST về những rủi ro sẽ phát sinh để họ có thể đưa ra một quyết định phù hợp.
Sau khi cung cấp các bản cập nhật chi tiết, Huobi Global đã mở lại kênh nạp tiền để đáp ứng nhu cầu giao dịch của người dùng.
Sau những biến động của thị trường gần đây, Huobi Global ngay lập tức tăng cường các biện pháp để bảo vệ tài sản của người đầu tư khỏi các sự cố bảo mật nghiêm trọng. Các giao dịch gửi và rút tiền vẫn được duy trì như bình thường.
Bất cứ khi nào xảy ra khủng hoảng trên thị trường, Huobi Global tin rằng, với tư cách là công ty hàng đầu trong ngành, cần có những biện pháp để bảo vệ lợi ích của người dùng. Khi thị trường giảm, rất khó để các nhà đầu tư tránh khỏi rủi ro, nhưng việc lựa chọn các dự án và nền tảng uy tín có thể giúp giảm thiểu hoặc hạn chế những thiệt hại không đáng có.
