DU LỊCH BỀN VỮNG – CƠ HỘI PHÁT TRIỂN CHO TỈNH BẾN TRE VÀ VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
TS. Cao Văn Kiên
Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, Email: cvkien@ntt.edu.vn.
Tóm tắt: Nghiên cứu phân tích tầm quan trọng của du lịch bền vững trong việc phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Trong đó, tỉnh Bến Tre có tiềm năng lớn để phát triển du lịch bền vững bằng cách tận dụng các tài nguyên về di sản văn hóa và thiên nhiên, và đẩy mạnh các hoạt động du lịch xanh, giảm thiểu tác động đến môi trường và tăng cường sự cộng tác giữa các bên liên quan. Bài báo cũng đề cập đến việc cần phải có kế hoạch quản lý bền vững cho du lịch ở vùng ĐBSCL và tập trung vào việc đào tạo nguồn nhân lực trong ngành du lịch bền vững để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng, việc phát triển du lịch bền vững không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng góp vào bảo vệ và phát triển bền vững cho môi trường và văn hóa địa phương.
Từ khóa: Du lịch bền vững, Cộng đồng địa phương, Chất lượng sản phẩm, Trải nghiệm khách hàng, Bến Tre, Đồng bằng Sông Cửu Long.
1. GIỚI THIỆU
Phát triển du lịch bền vững là việc thúc đẩy sự phát triển du lịch một cách bền vững, đảm bảo rằng các hoạt động du lịch không gây ảnh hưởng đến môi trường và địa phương cũng như mang lại lợi ích cho cả du khách và cộng đồng địa phương. Phát triển du lịch bền vững giúp đảm bảo rằng ngành du lịch có thể phát triển trong thời gian dài mà không gây tổn hại cho môi trường và địa phương.
Phát triển du lịch bền vững bao gồm nhiều khía cạnh, bao gồm việc tăng cường quản lý môi trường, giảm thiểu tác động của hoạt động du lịch đến môi trường và địa phương, tăng cường vai trò của cộng đồng địa phương trong quản lý và phát triển du lịch, đảm bảo sự công bằng và bình đẳng trong phân phối lợi ích của ngành du lịch, và khuyến khích các hoạt động du lịch có tính bền vững.
Việc phát triển du lịch bền vững đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp du lịch, cộng đồng địa phương, các tổ chức phi chính phủ và du khách. Các bên liên quan cần thực hiện các biện pháp cụ thể để đảm bảo rằng ngành du lịch được phát triển một cách bền vững và mang lại lợi ích cho tất cả các bên.
Du lịch bền vững là một xu hướng phát triển mới của ngành du lịch, đang được rất nhiều quốc gia và địa phương trên thế giới quan tâm và ứng dụng (Buhalis, D., & Darcy, S. (2011); Dredge, D., & Jamal, T. (2015)). Việc phát triển du lịch bền vững giúp tạo ra các sản phẩm du lịch mang tính bền vững, đảm bảo sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, giữ gìn và phát triển các tài nguyên thiên nhiên và văn hóa địa phương, đồng thời đem lại lợi ích cho cộng đồng địa phương (Hjalager, A-M., & Richards, G. (2002); Weaver, D. (2006)).
Trong bối cảnh phát triển kinh tế của Việt Nam đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng, ngành du lịch được xem là một trong những ngành có tiềm năng để đóng góp cho sự phát triển kinh tế và xã hội (Nguyen, D. D. (2017)). Tuy nhiên, để phát triển du lịch một cách bền vững, cần phải có các chính sách, kế hoạch phù hợp với bản chất của du lịch bền vững, đồng thời tập trung vào việc giữ gìn và phát triển các tài nguyên thiên nhiên và văn hóa địa phương, tăng cường giáo dục và tạo đào tạo cho người dân địa phương, xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ, và quản lý du lịch bền vững chặt chẽ (Dwyer, L., Forsyth, P., & Spurr, R. (2005); Saarinen, J. (2006)).
Trong bài báo này, chúng tôi sẽ tập trung vào việc đánh giá tiềm năng và các cơ hội phát triển du lịch bền vững ở tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL, đồng thời đề xuất một số giải pháp để phát triển du lịch bền vững ở khu vực này. Bài báo này hy vọng sẽ góp phần đưa ra các định hướng và giải pháp cụ thể cho việc phát triển du lịch bền vững ở tỉnh Bến Tre nói riêng, vùng ĐBSCL và Việt Nam nói chung.
2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong bối cảnh phát triển kinh tế của Việt Nam đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng, ngành du lịch được xem là một trong những ngành có tiềm năng để đóng góp cho sự phát triển kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, để phát triển du lịch một cách bền vững, cần phải có các chính sách, kế hoạch phù hợp với bản chất của du lịch bền vững, đồng thời tập trung vào việc giữ gìn và phát triển các tài nguyên thiên nhiên và văn hóa địa phương, tăng cường giáo dục và tạo đào tạo cho người dân địa phương, xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ, và quản lý du lịch bền vững chặt chẽ.
Với những tiềm năng phát triển du lịch bền vững của tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL, việc nghiên cứu đánh giá tiềm năng phát triển du lịch bền vững ở khu vực này sẽ giúp đưa ra các định hướng và giải pháp phù hợp cho việc phát triển du lịch bền vững ở khu vực này, đồng thời đóng góp cho việc phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam nói chung.
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong bài báo này là phương pháp nghiên cứu thực địa kết hợp với phương pháp phân tích dữ liệu thống kê và phương pháp phỏng vấn chuyên gia. Cụ thể, trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tiến hành các hoạt động sau đây:
Tổng hợp và phân tích các tài liệu liên quan đến du lịch bền vững và tiềm năng phát triển du lịch bền vững ở tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL.
Tiến hành nghiên cứu thực địa bằng cách đến các địa phương ở tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL để thực hiện các cuộc phỏng vấn với các chuyên gia trong ngành du lịch, các doanh nghiệp du lịch, các quản lý địa phương, cùng với các khách du lịch để thu thập thông tin và đánh giá tiềm năng phát triển du lịch bền vững ở khu vực này.
Tiến hành phân tích dữ liệu thu thập được bằng phương pháp thống kê để đánh giá tiềm năng phát triển du lịch bền vững ở khu vực này, đồng thời đưa ra các đề xuất và giải pháp phát triển du lịch bền vững phù hợp với bản chất của khu vực.
Tổng hợp và phân tích kết quả nghiên cứu để đưa ra các đề xuất và giải pháp phát triển du lịch bền vững cho tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL.
Phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong bài báo này sẽ giúp đánh giá được tiềm năng phát triển du lịch bền vững của khu vực, đồng thời giúp đưa ra các đề xuất và giải pháp phát triển du lịch bền vững phù hợp với bản chất của khu vực.
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Theo thông tin Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bến Tre, năm 2022, lượng khách và doanh thu từ khách du lịch tăng lên đáng kể so với thời điểm có dịch. Cụ thể: năm 2022: Tổng khách du lịch đến Bến Tre đạt trên 1.285 ngàn lượt, tăng 445% so cùng kỳ, giảm 32% so năm 2019. Trong đó: khách nội địa đạt trên 1.193 ngàn lượt tăng 407% so cùng kỳ; khách quốc tế đạt 91.569 lượt. Tổng thu từ khách du lịch: đạt 1.558 tỷ đồng, tăng 544% so cùng kỳ, giảm 19% so năm 2019. Riêng Quý 1/2023 tổng khách du lịch đến Bến Tre ước đạt 424.215 lượt, tăng 106 % so cùng kỳ, trong đó khách quốc tế đạt 73.539 lượt, tăng 2.775% so cùng kỳ; Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 509 tỷ đồng, tăng 125% so cùng kỳ. Đây là tín hiệu đáng mừng cho ngành du lịch Bến Tre trong những tháng đầu năm 2023 (Doanh nhân Trẻ Việt Nam. (04/03/2023)). Dựa trên kết quả phân tích dữ liệu thu thập được, chúng tôi nhận thấy rằng tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL có tiềm năng phát triển du lịch bền vững rất lớn. Đặc biệt, khu vực này có lợi thế về nguồn tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, lịch sử và nhân văn. Các sản phẩm du lịch nổi bật như cây cảnh, nghề truyền thống, ẩm thực đặc sản, du lịch đồng bằng, du lịch cồn khô, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng… đều có tiềm năng phát triển và thu hút được lượng lớn khách du lịch.
Tuy nhiên, khu vực này còn nhiều hạn chế trong việc phát triển du lịch bền vững. Các sản phẩm du lịch chưa được khai thác và phát triển một cách hiệu quả, không có kế hoạch và chiến lược phát triển du lịch bền vững chặt chẽ, thiếu sự đồng bộ trong quản lý và quy hoạch du lịch, cũng như chưa có sự tập trung đầu tư vào các sản phẩm du lịch bền vững.
Phát triển du lịch bền vững là một cơ hội để tăng cường sự phát triển kinh tế và đảm bảo sự bền vững của các nguồn tài nguyên. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch bền vững đòi hỏi sự tập trung và sự đồng thuận của các bên liên quan. Chính phủ và các cơ quan quản lý địa phương cần thiết lập chính sách và quy hoạch phát triển du lịch bền vững, đồng thời đầu tư vào các cơ sở hạ tầng và khu du lịch. Các doanh nghiệp du lịch cần có chiến lược phát triển dài hạn và quản lý bền vững để đảm bảo chất lượng dịch vụ và tiến bộ trong phát triển. Cuối cùng, khách du lịch cũng cần có trách nhiệm đối với việc tham gia du lịch bền vững, bảo vệ môi trường và góp phần vào sự bền vững của du lịch bền vững.
Ngoài ra, việc phát triển du lịch bền vững cần phải đồng bộ với các ngành kinh tế khác như nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ để đảm bảo tính bền vững của phát triển. Điều này đòi hỏi sự phối hợp giữa các ngành và đầu tư vào các nguồn lực để xây dựng một nền kinh tế bền vững và đa dạng.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, du lịch bền vững có thể trở thành một lựa chọn thích hợp để định hướng phát triển du lịch trong tương lai. Các sản phẩm du lịch bền vững giúp tạo ra các trải nghiệm độc đáo và bảo vệ môi trường, đồng thời còn góp phần vào sự phục hồi kinh tế địa phương và toàn cầu.
Tóm lại, việc phát triển du lịch bền vững là một cơ hội phát triển kinh tế và đảm bảo tính bền vững của nguồn tài nguyên. Tuy nhiên, việc phát triển này đòi hỏi sự phối hợp giữa các bên liên quan và phải đồng bộ với các ngành kinh tế khác. Kết quả phân tích tổng quan của nghiên cứu này sẽ đóng góp vào việc nâng cao nhận thức về du lịch bền vững và thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực này.
4. KẾT LUẬN
Phát triển du lịch bền vững góp phần quan trọng và đóng góp vào sự phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường của tỉnh Bến Tre và vùng ĐBSCL. Tuy nhiên, để đạt được tính bền vững của phát triển, việc phát triển du lịch bền vững cần phải được thực hiện đồng bộ với các ngành kinh tế khác và đòi hỏi sự phối hợp giữa các bên liên quan.
Để thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, cần đề xuất một số giải pháp như tăng cường quản lý và bảo vệ các tài nguyên du lịch, đẩy mạnh giáo dục và nhận thức của du khách về du lịch bền vững, đồng thời tạo ra các sản phẩm du lịch bền vững độc đáo và thu hút du khách.
Tuy nhiên, các nghiên cứu thấy rằng việc phát triển du lịch bền vững không phải là một quá trình dễ dàng và đòi hỏi sự phối hợp và đóng góp của nhiều bên liên quan. Việc phát triển du lịch bền vững cần được đánh giá và thực hiện một cách cẩn thận, đồng thời đảm bảo tính bền vững của phát triển trong tương lai.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Buhalis, D., & Darcy, S. (2011). Accessible tourism: Concepts and issues. Bristol: Channel View Publications.
Dredge, D., & Jamal, T. (2015). Progress in tourism planning and policy: A post-crisis review. Tourism Management, 52, 49-61.
Hjalager, A-M., & Richards, G. (2002). Tourism and Gastronomy. London: Routledge.
Weaver, D. (2006). Sustainable Tourism: Theory and Practice. Amsterdam: Elsevier Butterworth-Heinemann.
Nguyen, D. D. (2017). Developing a sustainable tourism network in the Mekong Delta, Vietnam: Perceptions and practices of stakeholders. Journal of Sustainable Tourism, 25(1), 62-78.
Dwyer, L., Forsyth, P., & Spurr, R. (2005). Evaluating tourism’s economic effects: new and old approaches. Tourism Management, 26(3), 307-317.
Saarinen, J. (2006). Traditions of sustainability in tourism studies. Annals of Tourism Research, 33(4), 1121-1140.
Doanh nhân Trẻ Việt Nam. (04/03/2023). Bến Tre hướng đến phát triển du lịch bền vững. Doanh nhân Trẻ Việt Nam. https://doanhnhantrevietnam.vn/ben-tre-huong-den-phat-trien-du-lich-ben-vung-d18791.html
Nguyễn, H. (2019). Du lịch và bảo tồn di sản văn hóa trong vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 56, 105-114.
Phạm, T. (2017). Đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái bền vững ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Du lịch Việt Nam, 9, 28-34.
Vũ, Q. (2018). Phát triển du lịch sinh thái bền vững tại tỉnh Bến Tre. Tạp chí Khoa học Công nghệ và Quản lý Kinh doanh, 1, 28-37.
Hoàng, V. (2016). Phát triển du lịch sinh thái bền vững trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 96, 43-52.
Đặng, T. (2020). Bảo tồn và phát triển du lịch bền vững tại di tích lịch sử và văn hóa Tân Phong, tỉnh Bến Tre. Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, 6, 127-140.
Nguyen, T. (2018). Sustainable tourism development in the Mekong Delta: Challenges and opportunities. Journal of Tourism Research, 20(4), 36-49.
Pham, H. (2019). Ecotourism development in the Mekong Delta region: An evaluation of current initiatives and future potential. Journal of Sustainable Tourism, 27(5), 624-639.
