ỨNG DỤNG IOT (INTERNET OF THINGS) TRONG LOGISTICS
Ths. Phạm Thị Thuỳ Trang, Giảng viên Khoa QTKD NTTU,
Email: pttrang@ntt.edu.vn
Tóm tắt: Một trong những ứng dụng của cuộc cách mạng công nghệ (CMCN) 4.0 là IoT đang làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt của ngành dịch vụ kho bãi và cung ứng hàng hóa trên toàn thế giới. IoT đóng một vai trò lớn trong việc đảm bảo quá trình vận hành được diễn ra suôn sẻ nhịp nhàng và ăn khớp của các thiết bị. Nếu như lúc trước ta đã thấy sự kết nối giữa các thiết bị mạng truyền thông như router, sever, PC hay smart phone thì giờ đây ta hoàn toàn có thể tưởng tượng đến sự kết nối internet kết nối những thiết bị truyền thông: Pallet, xe cần cẩu, thậm chí xe rơ-mooc chở hàng nhờ sự có mặt của xu hướng Internet of Things.
Từ khóa: IoT, logistics, vận tải, chuỗi cung ứng, ứng dụng, vận chuyển, hoạt động, kho bãi
1. IoT là gì?
Internet of Things (IoT) mô tả mạng lưới các đối tượng vật lý – “vật” – được nhúng với cảm biến, phần mềm và các công nghệ khác nhằm mục đích kết nối và trao đổi dữ liệu với các thiết bị và hệ thống khác thông qua mạng internet. Các thiết bị này bao gồm từ các đồ vật gia đình thông thường như điện thoại, đồng hồ đến các công cụ công nghiệp tinh vi hay phương tiện giao thông sẽ được gắn các chip hay thiết bị cảm ứng, kết nối với nhau thông qua mạng internet, mạng viễn thông băng rộng (3G/4G/5G), bluetooth, … và tiến hành trao đổi dữ liệu cho nhau dưới hình thức thu thập và truyền tải thông tin
2. Lợi ích của việc ứng dụng IoT trong vận tải
2.1. Theo dõi lộ trình:
Internet of Things hỗ trợ doanh nghiệp theo dõi vị trí của từng phương tiện, đồng thời thực hiện. Việc so sánh tuyến đường tiết kiệm chi phí nhất với tuyến đường mà tài xế đã đi, từ đó doanh nghiệp lựa chọn lộ trình vận chuyển tối ưu nhất. Trên cơ sở đó, từ việc giám sát lộ trình, nhà quản lý có thể đánh giá được hiệu suất làm việc của nhân viên cũng như hỗ trợ nhân viên lựa chọn tuyến đường di chuyển phù hợp, năng suất cao, chủ động phản ứng với các vấn đề nảy sinh trong quá trình di chuyển và giảm thiểu tối đa các rủi ro tổn thất.
2.2. Giảm chi phí vận chuyển.
Các đơn hàng sẽ được tự động xử lý và cập nhật trạng thái. Chính việc quản lý thông qua ứng dụng công nghệ giúp công ty cắt giảm số lượng nhân viên phụ trách vận chuyển, giảm chi phí vận hành tổng thể.
Với sự trợ giúp của IoT, các nhà quản lý logistics có thể khắc phục các sự cố vận chuyển tiềm ẩn gây mất thời gian và tiền bạc. Khi các vấn đề về chuỗi cung ứng liên quan đến vận tải phát sinh, những người ra quyết định định vị vấn đề tốt hơn để khắc phục các thách thức.
Thực tế cho thấy, IoT đang tạo điều kiện cho việc vận chuyển hiệu quả hơn trong ngành công nghiệp logistics theo hai cách: theo dõi đội vận tải và giám sát hàng đang di chuyển.
Với đội vận tải, khi quản lý phân phối sản phẩm, điều quan trọng là luôn xác định được vị trí phương tiện đang di chuyển. IoT cho phép các doanh nghiệp xác định chính xác hơn khi nào hàng tồn kho sẽ có – hoặc không có sẵn. Theo dõi đội vận chuyển giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định hơn khi nào sản phẩm sẽ có sẵn cho khách hàng và cung cấp dữ liệu cụ thể sẽ giúp xác định chính xác vấn đề không hiệu quả trước đây.
Với hàng hóa đang “trên đường”, các cảm biến hỗ trợ IoT cũng có thể tiết lộ trạng thái của các đơn hàng riêng lẻ đang vận chuyển, đo lường các điều kiện môi trường có thể có tác động đến chất lượng hàng hóa. Điều này đặc biệt quan trọng đối với hàng tồn kho dễ hỏng và dễ vỡ. Các công nghệ IoT có thể xác định thiệt hại hàng hóa, ghi lại thời điểm và nơi các mặt hàng bị tác động xấu. Do đó, các nhà quản lý logistics có giải pháp cho việc kiểm soát chất lượng và chỉ ra các vị trí / nơi để hàng nhằm cải thiện tính toàn vẹn của lô hàng trong quá trình vận chuyển.
2.3. Cải thiện kế hoạch chuỗi cung ứng
Internet of Things cung cấp cho các doanh nghiệp dữ liệu đa chiều, tính toán cho doanh nghiệp bài toán quản lý tối ưu nhất, ví dụ – mất bao nhiêu thời gian để bán một lượng sản phẩm nhất định trong kho, các cách để tối ưu hóa việc phân phối, nhân viên nào có hồ sơ theo dõi tốt hơn, trung tâm phân phối nào có chuyển đổi cao hơn. Kết quả là, các nhà quản lý doanh nghiệp có thể lập kế hoạch hoạt động và dự đoán kết quả của các quyết định kinh doanh một cách chính xác.
2.4. Giám sát nhân viên
Các thiết bị IoT còn cho phép các nhà quản lý doanh nghiệp giám sát sự an toàn của nhân viên. Với Internet of Things, nhân viên sẽ dễ dàng nhận diện và tránh tiếp xúc với các chất độc hại và cảnh báo người lái xe nếu họ không tuân thủ các quy tắc an toàn.
Thậm chí, có những thiết bị có thể phát hiện tốc độ di chuyển của nhân viên và số lần nghỉ ngơi cho phép và đánh giá hiệu quả của nhân viên dựa trên dữ liệu thu thập.
2.5. Ngăn chặn hành vi trộm cắp sản phẩm và giám sát các điều kiện vận chuyển
Phạm vi hoạt động của các thiết bị chống trộm IoT rất lớn, được kết nối với phần cứng để phát hiện xâm nhập, cảm biến để theo dõi tài sản theo thời gian thực, hệ thống báo động, hàng rào thông minh, và các hành vi khác. Nhà quản lý doanh nghiệp sẽ tìm ra giải pháp IoT giúp tăng khả năng hiển thị hàng tồn kho và chuỗi cung ứng, bảo vệ khỏi các trò gian lận, đánh cắp sản phẩm hoặc giả mạo.
3. IoT hoạt động như thế nào?
- Thu thập dữ liệu: Với các tiện ích và phần mềm cảm biến môi trường được cài đặt vào thiết bị, công nghệ IoT bắt đầu thu thập tất cả các loại thông tin. IoTgiúp theo dõi các dữ liệu quan trọng như thay đổi nhiệt độ, trạng thái đóng / mở cửa container, địa điểm vào / ra muộn, mức năng lượng hoặc bất kỳ hoạt động bất thường nào. Không thành vấn đề nếu đó là xe tải, container hay nhà
- Phân tích dữ liệu: Sau khi lấy dữ liệu, dữ liệu được chuyển cho báo cáo chủ yếu theo thời gian thực. Trong một số trường hợp, dữ liệu được phân tích tự động và phần mềm IoT đưa ra kết quả ngay lập tức. Ví dụ, sau khi nhanh chóng quét qua bản đồ tuyến đường và tính toán những cách tốt nhất có thể để tiết kiệm nhiên liệu, người lái xe có thể đưa ra quyết định sáng suốt trên đường. Trong các trường hợp khác, dữ liệu chỉ được báo cáo cho các nhóm giám sát.
- Dự báo / tối ưu hóa: IoT sẽ tự động lưu trữ tất cả thông tin được thu thập và báo cáo. Doanh nghiệp sử dụng các dữ liệu được thu thập này để nghiên cứu rộng hơn và dự báo sau này. Việc lưu trữ dữ liệu này giúp doanh nghiệp tạo được cơ sở dữ liệu cần thiết cũng như sẽ giảm bớt các chi phí mua dữ liệu nghiên cứu như trước đây.
4. Ứng dụng IoT tại Việt Nam
Việt Nam đang bước vào cuộc cách mạng 4.0 và IoT là chìa khóa đầu tiên để mở ra cánh cửa đó. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ là những đối tượng hàng đầu áp dụng giải pháp IoT bởi những hiệu quả mà IoT mang lại. Thứ nhất là IoT giúp giảm vận hành chi phí, thứ hai tăng năng suất và thứ ba là mở rộng sang các thị trường mới hoặc phát triển sản phẩm mới.
Một nghiên cứu gần đây của Cisco mang tên “Ready, Steady, Unsure” (Sẵn sàng, Ổn định, Không chắc chắn) cho biết: Hơn một nửa công ty ở Việt Nam được hỏi đã xếp IoT là một trong ba công nghệ hàng đầu sẽ tác động đến tương lai kỹ thuật số của doanh nghiệp họ. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng 36% công ty tham gia trả lời đã bắt đầu sử dụng các giải pháp IoT. Đây là tỷ lệ cao nhất ở Đông Nam Á, ngang với đất nước Singapore.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại các doanh nghiệp còn ngại ứng dụng công nghệ này bởi các lý do như: cơ sở hạ tầng yếu kém (31%), đội ngũ nhân viên chưa đủ nhân lực (20%), thiếu ngân sách (44%) và chưa chắc chắn vào lợi ích cũng như tác động của IoT đối với doanh nghiệp (48%).
Lợi ích của IoT thì đã rõ nhưng điều khó khăn là vẫn còn một số bộ phận doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, chính quyền vẫn chưa sẵn sàng áp dụng IoT tại Việt Nam. Các hội thảo, tham luận về đô thị thông minh, giao thông thông minh ngày càng nhiều nhưng sự thông minh đó vẫn chưa áp dụng được nhiều vào cuộc sống do rào cản. Thứ nhất, bằng tần sóng vô tuyến nhà nước cung cấp cho dân dụng ít nhiều “ông lớn” đang chiếm giữ băng tần mà khai thác chẳng được bao nhiêu. Thứ hai sự chưa sẵn sàng với IoT chưa hẳn bắt nguồn từ việc thiếu hiểu biết về IoT mà vì liên quan đến lợi ích của các nhóm.
Kết luận
Với tiến bộ công nghệ và đối mặt với nhiều thách thức, ngành công nghiệp logistics sẽ chuyển đổi và tăng trưởng nhanh chóng. Với các giải pháp quản lý vị trí và theo dõi hàng tồn kho, hệ thống giao thông không người lái và truyền thông thông minh, IoT sẽ cách mạng hóa lĩnh vực logistics. Nhờ vào IoT, các doanh nghiệp Logistics có thể nâng cao năng suất và hiệu quả kinh doanh, giảm thiểu các rủi ro trong hoạt động và cuối cùng là tăng lợi nhuận.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Mihir Mehta & Kajal Patel, (2020), “A review for IOT authentication – Current research trends and open challenges”
- Priyanka E.B, Maheswari C, Thangavel S, Ponnibala M & Sivakumar S, (2020), ” IoT Based monitoring and control of fluid transportation using machine learning”
- Sandro Nizetic, Petar Solic, Diego Lopez-de-Ipina Gonzalez-de-Artaza & Luigi Patrono, (2020), “Internet of Things (IoT): Opportunities, issues and challenges towards a smart and sustainable future”.
- Đặng Thị Hoa, (2015), “Nghiên cứu xu thế phát triển, những tác động của công nghệ IoT và đề xuất giải pháp quản lý phù hợp
