Tác giả: Lê Huy Bá (CB)
Số trang: 860
Năm xuất bản: 2009
Nhà xuất bản: Giáo dục Việt Nam
Sách Phương Pháp Luận Nghiên Cứu Khoa Học
Phương Pháp Luận Nghiên Cứu Khoa Học (Xác lập đế tài nghiên cứu, phương pháp thu thập dữ liệu, phương pháp xử lý dữ liệu, viết báo cáo nghiên cứu)
Phương pháp nghiên cứu khoa học thường được dạy như một môn hỗ trợ dưới nhiều hình thức khác nhau trong nhiều ngành học như y tế, giáo dục, tâm lý, xã hội, thư viện và nghiên cứu tiếp thị …. Triết thuyết căn bản trong cuốn sách xuất phát từ quan điểm là – dù các ngành có khác biệt về nội dung nhưng tiếp cận đối với việc tìm hiểu nghiên cứu vấn đề là giống nhau. Do vậy, cuốn sách có thể dùng cho rộng rãi các ngành đó.
Trong khi một số ngành khoa học nhấn mạnh vào nghiên cứu định lượng còn một số ngành khác lại nhấn mạnh vào nghiên cứu định tính thì tiếp cận ở đây là kết hợp cả hai hình thức đó. Điều đó là vì chính mục tiêu nghiên cứu quyết định việc nghiên cứu cần được thực hiện theo hình thức nào, hơn nữa trong đời sống thực hầu hết các nghiên cứu đều là kết quả kết hợp của cả hai cách – theo đó một số khía cạnh thuộc về định lượng, còn một số khác thuộc về định tính. Như vậy cuốn sách sẽ cung cấp cho bạn đọc một cách có hệ thống những thông tin về các phương pháp, thủ tục và kỹ thuật có thể áo dụng vào cả hai cách tiếp cận mặc dù chúng thiên về nghiên cứu định lượng nhiều hơn.
Cuốn sách có cấu trúc mang tính thực hành. Nội dung của sách được tổ chức theo các bước triển khai của quá trình nghiên cứu . Mọi thông tin cần cho một bước cụ thể sẽ được gom vào cùng một chỗ. Mỗi chương sách sẽ ứng với một khía cạnh triển khai cụ thể. Thí dụ, thiết lập vấn đề nghiên cứu là bước triển khai đầu tiên của quá trình nghiên cứu – liên quan đến việc xem xét tài liệu, định hình vấn đề, nhận diện các biến, xây dựng giả thuyết. Với bước này sẽ có 4 chương – xem xét tài liệu, thiết lập vấn đề nghiên cứu, nhận diện các biến số và xây dựng giả thuyết. Ở mỗi bước, sẽ có bảng tổng hợp các phương pháp, mô hình và thủ tục từ đó người đọc có thể chọn được phương án phù hợp nhất.
Quyển sách “Phương pháp luận nghiên cứu khoa học” của GS.TSKH. Lê Huy Bá (chủ biên), được Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam xuất bản năm 2009 với độ dày 860 trang, là một tài liệu quan trọng trong lĩnh vực hướng dẫn phương pháp nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Dưới đây là bài review ngắn gọn và khách quan về cuốn sách này dựa trên thông tin tổng quan và mục đích của nó.
Tổng quan
Cuốn sách được biên soạn với sự tham gia của GS.TSKH. Lê Huy Bá với vai trò chủ biên, cùng các cộng sự như Nguyễn Trọng Hùng, Huỳnh Lưu Trùng Phùng, và PGS.TS. Nguyễn Đình Hương. Đây là một giáo trình toàn diện, được thiết kế để phục vụ sinh viên, học viên sau đại học, nghiên cứu sinh, và cả các nhà khoa học muốn hệ thống hóa kiến thức về phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Với 860 trang, sách không chỉ cung cấp lý thuyết mà còn đi sâu vào các khía cạnh thực tiễn, phản ánh kinh nghiệm dày dặn của các tác giả trong lĩnh vực nghiên cứu và giảng dạy.
Nội dung chính
Sách được chia thành nhiều chương, bao quát các khía cạnh cơ bản và nâng cao của phương pháp luận nghiên cứu khoa học, bao gồm:
- Khái niệm cơ bản về khoa học và nghiên cứu khoa học: Giới thiệu định nghĩa, đặc điểm, và vai trò của khoa học trong đời sống, cùng với các nguyên tắc cơ bản của nghiên cứu khoa học.
- Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu: Phân tích sự khác biệt giữa phương pháp luận (các nguyên tắc triết học, lý thuyết định hướng) và phương pháp cụ thể (các công cụ, kỹ thuật thực hiện nghiên cứu).
- Quy trình nghiên cứu khoa học: Hướng dẫn từng bước từ xác định vấn đề, xây dựng giả thuyết, thiết kế nghiên cứu, thu thập dữ liệu, đến phân tích và trình bày kết quả.
- Các loại hình nghiên cứu: Đề cập đến nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, và các phương pháp định tính, định lượng thường gặp.
- Ứng dụng thực tiễn: Cung cấp ví dụ minh họa và hướng dẫn cụ thể về cách viết đề cương, báo cáo khoa học, luận văn, luận án.
Nội dung sách được trình bày một cách có hệ thống, kết hợp giữa lý thuyết nền tảng và các chỉ dẫn thực hành, giúp người đọc không chỉ hiểu mà còn có thể áp dụng vào công việc nghiên cứu của mình.
Điểm mạnh
- Tính toàn diện: Với 860 trang, sách bao quát hầu hết các khía cạnh cần thiết của nghiên cứu khoa học, từ lý thuyết đến thực hành, phù hợp cho nhiều đối tượng độc giả.
- Tính thực tiễn: Các ví dụ và hướng dẫn cụ thể giúp người đọc dễ dàng áp dụng vào thực tế, đặc biệt là trong môi trường giáo dục và nghiên cứu tại Việt Nam.
- Uy tín của tác giả: GS.TSKH. Lê Huy Bá là một nhà khoa học có danh tiếng, cùng với đội ngũ cộng sự giàu kinh nghiệm, mang lại độ tin cậy cao cho nội dung sách.
- Ngôn ngữ dễ hiểu: Dù là một giáo trình chuyên sâu, sách được viết bằng ngôn ngữ mạch lạc, dễ tiếp cận với cả người mới bắt đầu.
Hạn chế
- Khối lượng lớn: Với 860 trang, sách có thể gây khó khăn cho người đọc không có nhiều thời gian hoặc mới làm quen với nghiên cứu khoa học, đòi hỏi sự kiên nhẫn để tiếp thu toàn bộ nội dung.
- Thiếu cập nhật mới: Xuất bản năm 2009, sách chưa phản ánh được những tiến bộ và công nghệ nghiên cứu hiện đại (ví dụ: phân tích dữ liệu lớn, phần mềm nghiên cứu tiên tiến) xuất hiện sau đó.
- Thiên về lý thuyết: Mặc dù có phần thực hành, một số ý kiến cho rằng sách vẫn nặng về lý thuyết, chưa đủ chi tiết cho các lĩnh vực chuyên ngành cụ thể (như khoa học tự nhiên hay xã hội).
Đối tượng phù hợp
Cuốn sách đặc biệt hữu ích cho:
- Sinh viên đại học và sau đại học đang chuẩn bị luận văn, luận án.
- Nghiên cứu sinh cần một tài liệu tham khảo toàn diện để xây dựng nền tảng phương pháp luận.
- Giảng viên và cán bộ nghiên cứu muốn hệ thống hóa kiến thức hoặc hướng dẫn học viên.
Kết luận
“Phương pháp luận nghiên cứu khoa học” của GS.TSKH. Lê Huy Bá là một giáo trình kinh điển, mang tính nền tảng trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Dù đã ra mắt từ năm 2009 và có thể chưa theo kịp một số xu hướng mới, cuốn sách vẫn giữ được giá trị nhờ sự đầy đủ, chi tiết và tính ứng dụng cao. Đây là tài liệu không thể thiếu cho những ai muốn nắm vững quy trình và phương pháp nghiên cứu một cách bài bản, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục Việt Nam. Nếu bạn đang tìm kiếm một cuốn sách để xây dựng nền tảng vững chắc cho hành trình nghiên cứu của mình, đây chắc chắn là một lựa chọn đáng giá!
