Những điểm chính
- Nghiên cứu cho thấy blockchain có tiềm năng cải thiện tính minh bạch và giảm chi phí trong tài chính vi mô.
- Blockchain có thể giúp tạo danh tính số và tự động hóa trả nợ qua hợp đồng thông minh.
- Tuy nhiên, vẫn còn thách thức như yêu cầu băng thông internet và vấn đề quy định, cần thêm nghiên cứu để triển khai hiệu quả.
Blockchain, một công nghệ sổ cái phân tán, đang được nghiên cứu như một công cụ tiềm năng để cải thiện hiệu quả và khả năng tiếp cận của tài chính vi mô (microfinance), đặc biệt cho những người bị loại trừ khỏi hệ thống tài chính truyền thống. Dưới đây là phân tích chi tiết dựa trên các nghiên cứu hiện tại, bao gồm cả tiềm năng và thách thức.
Xem thêm: tiền mã hóa là gì?
Tính minh bạch và giảm bất đối xứng thông tin
Nghiên cứu chỉ ra rằng blockchain có thể tăng cường tính minh bạch trong giao dịch, giúp giảm bất đối xứng thông tin giữa người cho vay và người vay. Trong microfinance, người vay thường thiếu hồ sơ tài chính chính thức, khiến việc đánh giá rủi ro trở nên khó khăn. Blockchain lưu trữ dữ liệu giao dịch không thể thay đổi (immutable), đảm bảo thông tin đáng tin cậy và dễ tiếp cận, từ đó cải thiện niềm tin và giảm rủi ro.
Ví dụ, một nghiên cứu từ ResearchGate nhấn mạnh rằng blockchain có thể giúp người cho vay tiếp cận hồ sơ giao dịch minh bạch, đặc biệt với những người có trình độ tài chính thấp.
Giảm chi phí giao dịch
Một lợi ích quan trọng khác là khả năng giảm chi phí giao dịch. Blockchain loại bỏ vai trò của các bên trung gian như ngân hàng, giúp giảm thời gian và chi phí xử lý. Điều này có thể làm hạ lãi suất cho người vay, hiện thường dao động từ 50% đến 100% trong microfinance, theo ResearchGate. Ví dụ, bằng cách loại bỏ các chi phí trung gian, blockchain có thể tăng số lượng người tiếp cận được dịch vụ microfinance, đặc biệt ở các khu vực nông thôn.
Cải tiến quy trình KYC
Quy trình Know Your Customer (KYC) là một thách thức lớn trong microfinance, đặc biệt khi nhiều người vay không có giấy tờ tùy thân chính thức. Nghiên cứu từ ScienceDirect cho thấy mô hình KYC phi tập trung dựa trên blockchain có thể giảm thiểu nhu cầu nộp giấy tờ cho nhiều tổ chức, từ đó giảm nguy cơ rò rỉ dữ liệu và tiết kiệm thời gian. Điều này đặc biệt hữu ích ở các khu vực có hệ thống đăng ký dân số hạn chế.
Sử dụng hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh trên blockchain cho phép tự động hóa quá trình trả nợ dựa trên các điều khoản đã được lập trình. Điều này không chỉ giảm rủi ro mặc định mà còn tăng cường niềm tin giữa các bên. Theo BBN Times, hợp đồng thông minh có thể tạo ra các ràng buộc dựa trên điều kiện cụ thể, giúp các tổ chức microfinance quản lý rủi ro hiệu quả hơn.
Tạo danh tính số
Một ứng dụng quan trọng khác là tạo danh tính số cho những người không có giấy tờ tùy thân chính thức. Điều này đặc biệt quan trọng cho nông dân và doanh nghiệp nhỏ, những người thường bị loại trừ khỏi hệ thống tài chính. BBN Times chỉ ra rằng blockchain có thể hỗ trợ tạo danh tính số, giúp họ dễ dàng tiếp cận các khoản vay microfinance.
Trao quyền cho người bị loại trừ
Blockchain có tiềm năng lớn trong việc trao quyền cho những người bị loại trừ khỏi hệ thống tài chính truyền thống. Bằng cách giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận, công nghệ này có thể giúp microfinance đạt được mục tiêu cốt lõi là hỗ trợ người nghèo và doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, ResearchGate cũng lưu ý rằng vẫn còn thách thức như sự cần thiết của băng thông internet và sự chấp nhận từ phía chính phủ.
Thách thức và triển vọng
Mặc dù có nhiều tiềm năng, việc triển khai blockchain trong microfinance vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Nghiên cứu từ ResearchGate liệt kê các vấn đề như yêu cầu băng thông internet, khả năng xử lý khối lượng giao dịch lớn, chi phí hiệu quả, vấn đề quy định, và bảo mật dữ liệu. Ngoài ra, sự phổ biến công nghệ này ở các khu vực nông thôn vẫn là một trở ngại lớn.
Dù vậy, triển vọng tương lai là tích cực. Thị trường blockchain dự kiến sẽ đạt giá trị 20 tỷ USD vào năm 2024, theo BBN Times, cho thấy tiềm năng lớn trong việc thúc đẩy tài chính vi mô bền vững và hòa nhập hơn. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức tài chính đang ngày càng quan tâm đến việc tích hợp blockchain để giải quyết các vấn đề hiện tại.
Tài liệu tham khảo
