Tiền mã hóa là gì? Giới thiệu sơ lược về Tiền mã hóa
Định nghĩa về tiền mã hóa
Tiền mã hóa là gì? Tiền mã hóa (Cryptocurrency) được biết đến rộng rãi với đồng tiền Bitcoin [1] do Satoshi Nakamoto đưa ra vào năm 2009 trong một bài báo mang tên “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System (EN) – Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng (VN)“, được kỳ vọng sẽ trở thành hình thức (phương tiện) giao dịch, trao đổi và thanh toán chung tối ưu trên Internet và phạm vi toàn cầu, dựa trên nền tảng công nghệ Blockchain [2]. Bạn có thể định nghĩa một cách đơn giản về tiền mã hóa thế này:
Tiền mã hoá (cryptocurrency) là một loại tiền kỹ thuật số (Digitalcurrency) sử dụng mật mã (mã hóa) để bảo mật. Tiền mã hoá rất khó bị làm giả vì tính năng bảo mật này.
Vì sử dụng mật mã để bảo mật nên người sở hữu hoàn toàn kiểm soát tiền mã hóa và không bị chi phối bởi bất kỳ tổ chức/cá nhân nào trừ khi bộ mật mã (Key phrase, seed phrase, pass phrase) bị lộ và người khác có thể sử dụng nó để mở ví tiền mã hóa (crypto wallet) của bạn, dùng khóa cá nhân (Private Key) chuyển coin/token của bạn sang ví khác.
Tiền mã hoá được tạo ra thông qua công nghệ Blockchain (Blockchain là công nghệ lưu trữ dữ liệu trên sổ cái chứa các khối dữ liệu liên kết chặt chẽ với nhau, sổ cái được phân tán và chia sẻ thông qua mạng lưới gồm nhiều máy tính khác nhau) nên phi tập trung (không cần xác thực giao dịch từ bên thứ 3), an toàn, hoạt động 24/7 và khó bị sụp đổ.
Vì tiền mã hóa được tạo nên từ blockchain nên có cố định nguồn cung ban đầu, đảm bảo tính khan hiếm và không thể in mãi mãi giống như tiền tệ truyền thống (fiat).
Tiền mã hóa: Coin & Token
Coin là một loại tiền mã hóa được phát sinh trên nền tảng Blockchain để trả thưởng cho người (nodes, validators) xác minh giao dịch hoặc là một khoản phí để thực hiện giao dịch trên Blockchain.
Còn token được tạo ra thông qua hợp đồng thông minh (smartcontract) được lập trình và hoạt động trên nền tảng của Blockchain.
| Đặc điểm | Coin | Token |
| Nền tảng | Nền tảng riêng | Sử dụng nền tảng của Coin |
| Tính năng | Lưu giữ giá trị | Tiện tích |
| Ví (Walelt) | Có ví riêng | Sử dung chung ví với Coin |
| Ví dụ | Một số Coin điển hình trên thị trường hiện tại như: Bitcoin, Ethereum, Cardano, Stellar, Litecoin,… | Một số Token lớn trên thị trường hiện tại như: Tether – USDT, USDC, WMTx, ONDO,… |
Xem thêm: video bài giảng giới thiệu về Tiền mã hóa của trường MIT
Bộ mật mã (Key phrase, seed phrase, pass phrase)
Bộ mật mã (hay còn gọi là seed phrase, mnemonic phrase, recovery phrase) là một tập hợp các từ được sử dụng để tạo ra và khôi phục ví tiền điện tử. Đây là một khái niệm quan trọng trong bảo mật blockchain và cryptocurrency.
Đặc điểm chính:
Cấu trúc: Thường gồm 12, 18 hoặc 24 từ tiếng Anh (ví dụ: Love, They, World,…) được chọn từ một danh sách chuẩn (thường là 2048 từ theo tiêu chuẩn BIP39).
Chức năng:
- Tạo ra khóa riêng tư (private keys) cho ví tiền mã hóa (crypto wallet)
- Cho phép khôi phục hoàn toàn ví khi mất mát hoặc hỏng thiết bị
- Có thể tạo ra nhiều địa chỉ ví (Public key) từ một bộ mật mã
Tính bảo mật: Bộ mật mã phải được bảo quản tuyệt đối bí mật vì bất kỳ ai có được nó đều có thể truy cập vào toàn bộ tài sản trong ví.
Cách sử dụng:
- Tạo ví mới: Hệ thống tự động tạo ra bộ mật mã ngẫu nhiên
- Sao lưu: Ghi lại các từ theo đúng thứ tự và bảo quản an toàn
- Khôi phục: Nhập lại bộ mật mã để truy cập ví trên thiết bị mới
Lưu ý quan trọng:
- Không bao giờ lưu trữ bộ mật mã dưới dạng kỹ thuật số (ảnh, file text) vì nếu máy tính/điện thoại không an toàn, hacker sẽ xâm nhập và lấy đi bộ mật mã đó, truy cập ví và chuyển tiền của bạn đi nơi khác
- Nên ghi ra giấy và bảo quản ở nơi an toàn, khô ráo
- Không chia sẻ với bất kỳ ai (Hoặc chia ra nhiều bản và gửi cho người thân như bố mẹ, vợ chồng lưu giữ)
- Kiểm tra chính tả và thứ tự từ khi sao lưu (hoặc có thể mã hóa tiếp một lần nữa, có nghĩa là thay đổi thứ tự các từ theo một quy tắc mà chỉ có bạn mới biết)
Bộ mật mã là “chìa khóa vạn năng” cho ví tiền điện tử, vì vậy việc bảo quản an toàn là vô cùng quan trọng.
Ví Tiền mã hóa (crypto wallet)
Ví tiền mã hóa (crypto wallet) là công cụ kỹ thuật số cho phép người dùng lưu trữ, quản lý và thực hiện giao dịch với các loại tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum, và nhiều altcoin khác.
Cách hoạt động:
Ví crypto không thực sự “chứa” tiền mà lưu trữ các khóa mật mã:
- Khóa công khai (Public Key): Tạo ra địa chỉ ví để nhận tiền
- Khóa riêng tư (Private Key): Cho phép truy cập và chuyển tiền
- Địa chỉ ví: Chuỗi ký tự duy nhất để nhận cryptocurrency
Phân loại ví:
Theo kết nối internet:
- Hot Wallet: Kết nối internet liên tục, tiện lợi nhưng ít bảo mật hơn
- Cold Wallet: Không kết nối internet, bảo mật cao hơn
Theo hình thức:
- Ví phần mềm: Ứng dụng trên điện thoại/máy tính
- Ví phần cứng: Thiết bị vật lý chuyên dụng (Ledger, Trezor)
- Ví web: Truy cập qua trình duyệt
- Ví giấy: In khóa riêng tư ra giấy
Tính năng chính:
- Gửi và nhận cryptocurrency
- Xem số dư và lịch sử giao dịch
- Tạo và quản lý nhiều địa chỉ
- Kết nối với các ứng dụng DeFi
- Staking và yield farming
- Trao đổi token
Ưu và nhược điểm:
Ưu điểm:
- Kiểm soát hoàn toàn tài sản
- Không phụ thuộc vào ngân hàng
- Giao dịch 24/7
- Phí thấp hơn chuyển tiền truyền thống
Nhược điểm:
- Rủi ro mất khóa riêng tư
- Không thể khôi phục nếu quên mật khẩu
- Biến động giá cao
- Phức tạp cho người mới
Lời khuyên bảo mật:
- Sử dụng ví phần cứng cho số tiền lớn
- Sao lưu seed phrase an toàn
- Không chia sẻ khóa riêng tư
- Cập nhật phần mềm thường xuyên
- Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA)
Việc chọn ví phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng, mức độ bảo mật mong muốn và kinh nghiệm của người dùng.
Xem thêm: Bitget Wallet hướng dẫn cách làm sao để thiết lập và sử dụng ví?
Blockchain và Tiền mã hóa là hai khái niệm khác nhau
Khá nhiều người mới tìm hiểu về Tiền mã hóa thường sẽ ngộ nhận là Blockchain và Tiền mã hóa giống nhau. Nhưng thực tế đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau.
Blockchain là công nghệ lưu trữ dữ liệu theo khối, phân tán và phi tập trung. Còn Tiền mã hóa chỉ là một ứng dụng trong rất nhiều ứng dụng của Blockchain như NFTs, truy xuất nguồn gốc nông sản, lưu trữ hồ sơ bệnh án,..
Xem thêm: Các ứng dụng của công nghệ Blockchain
Tiền mã hóa được tạo ra trong quá trình xác minh giao dịch trên Blockchain (coin) hoặc được tạo ra thông qua Smart-contract được viết cho một Blockchain nào đó (token) như đã phân tích ở trên.
Bảng và phân biệt các loại tiền phổ biến hiện nay
Định nghĩa
Theo luật công nghiệp công nghệ số*, tài sản số là tài sản theo quy định tại Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.
Tài sản ảo trên môi trường điện tử là một loại tài sản số có thể được dùng cho mục đích trao đổi hoặc đầu tư.
Tài sản ảo trên môi trường điện tử không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính.
Tài sản mã hóa là một loại tài sản số mà sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao.
*Với 92,26% đại biểu tán thành, sáng 14-6-2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số – đạo luật đầu tiên điều chỉnh toàn diện lĩnh vực công nghệ số, trong đó lần đầu tiên đặt nền tảng pháp lý cho tài sản số và trí tuệ nhân tạo (AI)
Xem thêm: Luật Công nghiệp công nghệ số
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) là gì? | Tiền pháp định là tiền tệ được chính phủ của một quốc gia phát hành, qui định, công nhận hợp pháp.
Hầu hết các loại tiền giấy hiện đại là tiền pháp định, bao gồm đồng đô la Mỹ, đồng euro, Việt Nam đồng và các loại tiền tệ lớn khác trên toàn cầu. Ngày nay số lượng đồng tiền fiat điện tử (tiền điện tử) chiếm phần lớn các giao dịch. |
| Tiền ảo (Virtual Currency) là gì? | Là một loại tiền kỹ thuật số chỉ có sẵn ở dạng điện tử và không ở dạng vật lý.
Tiền ảo được coi là một tập hợp con của nhóm tiền kỹ thuật số, thường được dùng trong nội bộ một hệ thống nào đó như game, xu ảo, điểm thưởng,… |
| Tiền mã hóa hay Tiền mật mã (Crypto Currency) là gì? | Tiền mã hóa là gì? Tiền mã hoá là một loại tiền kĩ thuật số sử dụng mật mã để bảo mật.
Tiền mã hoá rất khó bị làm giả vì tính năng bảo mật này. Nhiều loại tiền mã hoá là các hệ thống phi tập trung dựa trên công nghệ Blockchain (được hiểu là một sổ cái được phân tán và chia sẻ bằng mạng lưới gồm nhiều máy tính khác nhau) nên an toàn, hoạt động 24/7 và khó bị sụp đổ. Ví dụ một số đồng tiền mã hóa mà VNEconomics đánh giá cao là: Pi Network, đồng ADA,… |
| Tiền kỹ thuật số hay Tiền số (Digital Currency) là gì? | Bao gồm: tiền ảo, tiền mã hóa, tiền điện tử |
Chức năng
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Công cụ, phương thức thanh toán cho cả quốc gia. Mỗi quốc gia có 1 đồng tiền pháp định riêng và đơn vị tính khác nhau.
Ví dụ: Mỹ – USD, Việt Nam – VNĐ |
| Tiền ảo | Được sử dụng, chấp nhận làm phương tiện thanh toán và có thể chuyển nhượng, lưu trữ hoặc giao dịch điện tử giữa các thành viên trong một cộng đồng cụ thể. |
| Tiền mã hóa | Có chức năng như một phương tiện trao đổi giá trị trong một hệ thống kinh tế ngang hàng:
• Chức năng mua hàng • Chức năng đầu tư • Chức năng khai thác • Chấp nhận thanh toán |
| Tiền kỹ thuật số | Có khả năng sử dụng như tiền vật lý nhưng kèm theo các đặc tính của kỹ thuật số là giao dịch tức thì và chuyển tiền xuyên biên giới. |
Phát hành
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Chính phủ |
| Tiền ảo | Được tạo ra và quản lý bởi các nhà phát triển. |
| Tiền mã hóa | Dựa trên các nền tảng công nghệ blockchain từ đó bộ phận các nhà phát triển cho ra các loại tiền theo từng nền tảng, phát hành vào cộng đồng chấp nhận tiền mã hóa thanh toán cho giao dịch |
| Tiền kỹ thuật số | Nếu được phát hành bởi một ngân hàng trung ương của một quốc gia theo hình thức quy định, nó được gọi là Tiền tệ kỹ thuật số Ngân hàng trung ương (CBDC – Central Bank Digital Currency).
Trong trường hợp thứ hai, nó đủ điều kiện để được gọi là tiền ảo và có thể nằm dưới sự kiểm soát của các nhà phát triển tiền tệ, tổ chức sáng lập hoặc giao thức mạng được xác định, thay vì được kiểm soát bởi một cơ quan quản lý tập trung. |
Phạm vi giao dịch
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Toàn lãnh thổ quốc gia. |
| Tiền ảo | Trong cộng đồng nhà phát triển và người chấp nhận sử dụng. |
| Tiền mã hóa | Cộng đồng tiền mã hóa |
| Tiền kỹ thuật số | Tiền tệ kỹ thuật số là vô hình và chỉ có thể được sở hữu và giao dịch bằng cách sử dụng máy tính hoặc ví điện tử được kết nối với Internet hoặc các mạng được chỉ định |
Kiểm soát
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Chính phủ, Ngân hàng trung ương |
| Tiền ảo | Phát hành bởi nhà phát triển, bị kiểm soát bởi tổ chức phát hành theo luật liên quan |
| Tiền mã hóa | Không bị kiểm soát bởi chính phủ. Nhưng chính phủ các quốc gia đang có xu hướng ra các văn bản pháp lý để kiểm soát loại tiền này. |
| Tiền kỹ thuật số | Tùy thuộc vào nhà phát hành là đội ngũ phát triển tiền tệ cá nhân, tổ chức hay chính phủ quốc gia mà có mức độ bị kiểm soát khác nhau. |
Tính đảm bảo
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Pháp luật Nhà nước hiện hành. |
| Tiền ảo | Bởi đội ngũ nhà phát hành. |
| Tiền mã hóa | Được bảo mật rất chặt chẽ và an toàn |
| Tiền kỹ thuật số |
Tính minh bạch
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Không cao, do phát sinh các vấn đề tham nhũng, lạm phát… |
| Tiền ảo | Chịu ảnh hưởng bởi tiền pháp định |
| Tiền mã hóa | Không bị lạm phát, không bị làm giả. |
| Tiền kỹ thuật số |
Tính an toàn
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Tiền được gửi đến các ngân hàng cất giữ để đảm bảo an toàn thay vào đó, ngân hàng sẽ mang tiền của bạn đi đầu tư và chi trả hoa hồng lại cho bạn một khoản nhỏ – gọi là lãi suất tiền gửi |
| Tiền ảo | Dựa vào các tính năng và chuẩn bảo mật khi xây dựng hệ thống của nhà phát triển |
| Tiền mã hóa | Sử dụng mật mã học để xác thực và bảo mật các giao dịch. |
| Tiền kỹ thuật số |
Lưu trữ
| Tiền pháp định (Fiat, tiền mặt tiền vật lý, tiền điện tử) | Kho bạc, ngân khố quốc gia. Tài khoản tiền pháp định kỹ thuật số có thể được lưu trữ trong tài khoản ngân hàng, mobile money của các công ty viễn thông, hoặc wallet của các công ty fintech ví điện tử (được cấp phép như MoMo) |
| Tiền ảo | Được lưu trữ và giao dịch chỉ thông qua phần mềm được chỉ định, ứng dụng di động hoặc máy tính hoặc qua ví kỹ thuật số chuyên dụng và các giao dịch xảy ra qua Internet hoặc qua các mạng chuyên dụng an toàn |
| Tiền mã hóa | Ví lưu trữ tiền mã hóa |
| Tiền kỹ thuật số |
Tính pháp lý của Tiền mã hóa
Chính phủ các nước có những thái độ khác nhau với tiền mã hóa, gồm chấp nhận, không chấp nhận và không cấm, không hợp thức hóa.
Xem thêm: Tình trạng pháp lý của bitcoin theo quốc gia hoặc vùng lãnh thổ
Thái Lan
Nhìn ra thế giới, rất nhiều quốc gia đã ban hành chính sách để quản lý và thúc đẩy thị trường tài sản số. Chẳng hạn, Thái Lan từ năm 2018 đã thiết lập các tiêu chuẩn cho hoạt động chào bán tài sản số, đồng thời đưa ra cơ chế quản lý token (một đơn vị giá trị được phát hành và giao dịch trên các nền tảng phi tập trung) minh bạch, giúp nhà đầu tư kiểm tra thông tin về mức độ rủi ro của từng token.
Gần đây, Thái Lan tiếp tục đạt hai bước tiến quan trọng: xem xét cho phép niêm yết Bitcoin ETF (quỹ tương hỗ sở hữu Bitcoin được giao dịch trên thị trường truyền thống); và triển khai thí điểm cho phép người nước ngoài sử dụng Bitcoin trong các giao dịch thanh toán. Thái Lan cũng đã công nhận USDC & USDT là đồng tiền mã hóa hợp pháp tại quốc gia này.
Chính phủ Thái Lan vừa thông qua chính sách thuế mới nhằm đưa quốc gia này thành trung tâm tài sản kỹ thuật số toàn cầu. Theo đó, lợi nhuận từ việc bán crypto sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân khi giao dịch qua các doanh nghiệp trong ngành có giấy phép như sàn giao dịch, môi giới và nhà bán lẻ crypto.Chính sách này sẽ có hiệu lực từ 1/1/2025 đến 31/12/2029. Mục tiêu là thúc đẩy huy động vốn qua token kỹ thuật số và phát triển mạnh mẽ thị trường Crypto tại Thái Lan.
SEC Thái Lan vừa mở đợt tham vấn cộng đồng để điều chỉnh quy định trong dự thảo về niêm yết Crypto trên sàn. Thời gian góp ý kéo dài 1 tháng, đến 21/07/2025. Dự thảo đề xuất cho phép các sàn niêm yết những token đã sẵn sàng giao dịch trên blockchain, kể cả khi chúng phát hành bởi chính sàn hoặc các bên liên quan. Điều kiện là sàn phải công khai thông tin liên quan đến token và cảnh báo ngay nếu phát hiện nguy cơ xung đột lợi ích hay giao dịch nội gián. Với token đã niêm yết trước khi quy định có hiệu lực, dự thảo yêu cầu bên phát hành cập nhật thông tin trong vòng 90 ngày.
Ngoài ra, SEC Thái Lan tiếp tục lấy ý kiến người dân nhằm giảm tần suất kiểm tra kiến thức cho nhà đầu tư ICO (hoạt động bán token sớm để dự án gọi vốn). Hiện tại, cứ mỗi 3 tháng, nhà đầu tư phải làm bài kiểm tra để được tham gia hoạt động này.
Đề xuất mới sẽ có 2 điểm chính:
1️⃣Nhà đầu tư phổ thông chỉ cần thông qua bài kiểm tra lần đầu, không cần làm lại, còn nhà đầu tư chuyên nghiệp thì được miễn. Thay đổi này giúp cả nhà đầu tư lẫn cổng ICO dễ thở hơn.
2️⃣Các cổng ICO chỉ cần đánh giá lại mức độ phù hợp 2 năm/lần (thay vì 3 tháng), đảm bảo nhà đầu tư nắm được rủi ro và đủ sức chịu đựng.
Mục tiêu của SEC là vừa bảo vệ nhà đầu tư vừa giảm bớt thủ tục, đưa quy định Crypto gần hơn với chứng khoán. Chuyên gia cho rằng bài kiểm tra này là bắt buộc để lọc bớt người mới vào FOMO, tránh cảnh ICO bùng nổ rồi tắt lịm như trước.
Hồng Kông
Hồng Kông là cửa ngõ tài chính của Trung Quốc ra thế giới, vì vậy dù Trung Quốc hiện tại đang cấm mua bán trao đổi tiền mã hóa nhưng với xu hướng phát triển của ngành này thì tôi cho rằng Trung Quốc sẽ không đứng ngoài cuộc và sẽ có những bước tiến mới và Hồng Kông chính là nơi Trung Quốc sẽ thử nghiệm trước khi áp dụng rộng rãi cho Trung Hoa Đại Lục, vì vậy theo dõi các quy định pháp lý tiền mã hóa tại Hồng Kông là cơ sở để đánh giá cho các quyết định tương lai của chính quyền Trung Quốc với tiền mã hóa.
Những phát triển chính năm 2025 của Hồng Kông
– Lộ trình ASPIRe mới: Ủy ban Chứng khoán và Tương lai (SFC) của Hồng Kông đã công bố lộ trình điều tiết ASPIRe vào tháng 2/2025 SumsubGlobal Regulation Tomorrow, với 5 trụ cột chính:
- Access (Tiếp cận): Tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận thị trường
- Stability (Ổn định): Đảm bảo sự ổn định của hệ thống
- Protection (Bảo vệ): Bảo vệ nhà đầu tư
- Innovation (Đổi mới): Khuyến khích sự đổi mới
- Responsibility (Trách nhiệm): Đảm bảo hoạt động có trách nhiệm
– Cấp phép giao dịch tài sản ảo: SFC đã cấp 2 giấy phép tiền mã hóa đầu tiên năm 2025 cho các sàn giao dịch PantherTrade và YAX Hong Kong issues first crypto licences of 2025 | Digital Watch Observatory, nâng tổng số giấy phép đã cấp lên 7 kể từ giữa năm 2024.
Vào ngày 16/1/2025, SFC đã ban hành Thông tư mới về việc cải tiến quy trình cấp phép cho các nền tảng giao dịch tài sản ảo (VATPs) Dentons Hong Kong – Hong Kong’s evolving regulatory regime for virtual assets: SFC extends swift licensing process to all new virtual asset trading platform applicants.
– Mở rộng chế độ cấp phép: SFC sẽ thiết lập các chế độ cấp phép mới cho giao dịch tài sản ảo OTC và dịch vụ custody, nhằm tăng hiệu quả thị trường và bảo vệ nhà đầu tư Hong Kong expands virtual asset push with new licensing, trading options | Reuters.
Quy định về Stablecoin của Hồng Kông
– Sandbox điều tiết: Vào ngày 12/3/2024, Cơ quan Tiền tệ Hồng Kông (HKMA) đã ra mắt sandbox điều tiết cho việc phát triển và phát hành stablecoin Hong Kong Crypto Regulation in 2024 | ComplyCube, tạo môi trường an toàn và có kiểm soát để phát triển stablecoin.
– Kế hoạch điều tiết: Kho bạc Hồng Kông đã phác thảo chương trình điều tiết bao gồm các quy định về stablecoin sẽ được phát hành trong năm 2024, và tham vấn lần thứ hai về custody tài sản số vào năm tới Hong Kong: stablecoin regulations in 2024, crypto tax incentives, tokenization is high priority – Ledger Insights – blockchain for enterprise.
– Chính sách thuế: Hồng Kông không áp dụng thuế lãi vốn đối với tiền mã hóa, nhưng thu nhập từ giao dịch thường xuyên bị đánh thuế lên tới 16,5% Crypto Regulations in Hong Kong 2025.
– Tình trạng pháp lý hiện tại: Các cơ quan quản lý Hồng Kông đã nhất quán khẳng định rằng các loại tiền mã hóa như Bitcoin không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp và không nên được coi là tiền tệ The Legal 500: Blockchain Country Comparative Guide 2024 – Hong Kong chapter.
– Tầm nhìn tương lai: Chiến lược Fintech 2025 của HKMA ưu tiên khả năng tương tác blockchain cho thanh toán xuyên biên giới và thúc đẩy phát triển tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương bán lẻ Crypto Regulation Trends in Hong Kong, Japan and Taiwan | Law.asia.
Hồng Kông đang tiếp tục củng cố vị thế là một trung tâm tài sản ảo quan trọng với khung pháp lý ngày càng hoàn thiện và minh bạch.
Hoa Kỳ
Tại Hoa Kỳ, sau khi đắc cử nhiệm kỳ tổng thống lần thứ 2 vào 11/2024, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có sự thay đổi trong cách tiếp cận đối với tài sản mã hóa, định hình chính sách theo hướng dẫn dắt thay vì duy trì cách tiếp cận cũ.
Một trong những điểm khác biệt rõ rệt là thay vì thúc đẩy tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC), Chính phủ Hoa Kỳ chuyển trọng tâm sang khu vực tư nhân bằng cách khuyến khích stablecoin (một dạng tiền mã hóa được thiết kế để duy trì giá trị ổn định, thường được neo với một tài sản cụ thể như đồng đô la Mỹ).
Ngày 18/6/2025 Thượng viện Mỹ thông qua đạo luật stablecoin GENIUS, với tỷ lệ 68-30, Thượng viện đã thông qua dự luật GENIUS, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thiết lập khung pháp lý đầu tiên cho stablecoin tại Mỹ. Điểm nổi bật của dự luật:
– Bảo vệ người dùng: đảm bảo stablecoin được bảo chứng 1:1 bằng USD hoặc tài sản thanh khoản cao, với yêu cầu kiểm toán định kỳ và báo cáo minh bạch.
– Quản lý chặt chẽ: các tổ chức phát hành lớn (>10 tỷ USD) chịu sự giám sát của Fed, trong khi các tổ chức nhỏ hơn do tiểu bang hoặc OCC quản lý.
– Cấm tạm thời stablecoin thuật toán: tạm dừng phát hành stablecoin thuật toán cho đến khi Bộ Tài chính hoàn tất nghiên cứu rủi ro.
– Tăng cường vị thế đồng USD: khung pháp lý rõ ràng giúp củng cố vai trò của đồng USD trong nền kinh tế số và thúc đẩy đổi mới tài chính.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent dự đoán thị trường stablecoin sẽ đạt 3.700 tỷ USD vào 2030, nhờ dự luật GENIUS. Ông tin một hệ sinh thái stablecoin mạnh mẽ sẽ tăng nhu cầu đối với trái phiếu chính phủ Mỹ, giảm chi phí vay nợ và đưa hàng triệu người dùng toàn cầu tiếp cận nền kinh tế số dựa trên USD. Dự luật GENIUS sẽ tiếp tục được chuyển sang Hạ viện trước khi trình Tổng thống Trump ký thành luật.
House Committee on Financial Services Chairman French Hill, House Committee on Agriculture Chairman GT Thompson, và House Leadership đã chính thức công bố tuần từ ngày 14 tháng 7 là “Crypto Week” House Announces Week of July 14th as “Crypto Week” | U.S. House Committee on Financial Services, tạo ra một sự kiện lập pháp có tầm quan trọng đặc biệt trong lịch sử điều tiết tiền mã hoá.
Cũng từ ngày 14-18 tháng 7 năm 2025 trong thời gian “Crypto Week”, Hạ viện Mỹ đã đồng loạt thông qua ba dự luật lớn liên quan đến tiền mã hoá, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử trong chính sách tài sản kỹ thuật số của Hoa Kỳ.
- CLARITY Act (Digital Asset Market Clarity Act) đã được thông qua với tỉ lệ áp đảo 294–134, trong đó có tới 78 nghị sĩ Dân chủ ủng hộ. Dự luật này đặt nền tảng rõ ràng cho vai trò của SEC và CFTC trong điều tiết thị trường crypto, giải quyết một trong những vấn đề nan giải nhất trong ngành công nghiệp tiền mã hoá là sự mơ hồ về thẩm quyền quản lý giữa các cơ quan regulators.
- GENIUS Act (Guiding and Establishing National Innovation for US Stablecoins Act) đã qua với tỉ lệ 308–122, trong đó có 102 nghị sĩ Dân chủ đồng tình. Đặc biệt, dự luật này đã được Thượng viện thông qua trước đó và giờ được gửi lên bàn Tổng thống Trump để ký ban hành, sẵn sàng trở thành đạo luật crypto đầu tiên trong lịch sử Mỹ. GENIUS Act yêu cầu tất cả stablecoin phải được bảo chứng đầy đủ bằng đô la Mỹ hoặc các dự trữ thanh khoản tương đương, đồng thời bắt buộc kiểm toán hàng năm cho các nhà phát hành có vốn hóa thị trường trên 50 tỷ đô la.
- Anti-CBDC Surveillance State Act thể hiện quan điểm thận trọng hơn của quốc hội, được thông qua với tỉ lệ sát sao 219–210, chỉ có 2 nghị sĩ Dân chủ ủng hộ. Dự luật này thắt chặt quy định và cấm Fed phát hành CBDC, phản ánh mối lo ngại về quyền riêng tư và sự kiểm soát của chính phủ đối với tiền tệ kỹ thuật số.
Theo báo Reuters ngày 17 tháng 7 năm 2025, với GENIUS Act trên đường đến bàn Tổng thống, Mỹ sắp có đạo luật quy định stablecoin đầu tiên – một dấu mốc quan trọng nhằm bảo vệ người dùng và thiết lập chuẩn mực tài chính cho stablecoin. Người phát ngôn Blockchain Association đã gọi đây là “khoảnh khắc bước ngoặt” trong chính sách tài sản kỹ thuật số, thể hiện sự thay đổi căn bản trong cách tiếp cận của chính phủ đối với ngành công nghiệp này.
Tuy nhiên, dù được hoan nghênh rộng rãi, vẫn có những lo ngại đáng kể. Một số nghị sĩ Dân chủ và nhóm bảo vệ người tiêu dùng đã cảnh báo về những lỗ hổng trong luật và rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt là trong khía cạnh bảo vệ người dùng. Họ lo ngại rằng những lợi ích có thể bị lợi dụng vì hiệu ứng chính trị, và việc vội vàng thông qua các đạo luật có thể để lại những hậu quả không mong muốn.
Crypto week năm 2025 này thực sự đầy bất ngờ khi chứng kiến sự chuyển mình từ bế tắc chính trị kéo dài đến sự đồng thuận chưa từng có giữa hai đảng, cuối cùng kết thúc bằng việc đưa GENIUS Act lên bàn ký của Tổng thống. Đây không chỉ là một thắng lợi vang dội cho cộng đồng crypto mà còn là minh chứng cho khả năng của hệ thống chính trị Mỹ trong việc thích ứng với những công nghệ mới nổi, mở ra một chương mới trong mối quan hệ giữa chính phủ và ngành công nghiệp tiền mã hoá.
Ngoài ra, tại buổi tọa đàm “DeFi và Tinh thần Mỹ” ngày 9/6/2025, Chủ tịch SEC Paul Atkins nhấn mạnh rằng phong trào DeFi mang trong mình những giá trị cốt lõi của nước Mỹ như tự do kinh tế, quyền sở hữu cá nhân và tinh thần đổi mới sáng tạo.
– Ông chỉ ra rằng chính quyền trước đây từng làm nản lòng người dân Mỹ tham gia vào blockchain thông qua các vụ kiện tụng, phát biểu mang tính đe dọa và các quy định cho rằng dịch vụ staking có thể vi phạm luật chứng khoán.
– Tuy nhiên, Bộ phận Tài chính Doanh nghiệp của SEC đã làm rõ rằng việc tham gia tự nguyện vào các mạng lưới proof-of-work hoặc proof-of-stake với vai trò như miner, validator hay cung cấp staking-as-a-service không nằm trong phạm vi điều chỉnh của luật chứng khoán liên bang.
– Dù vậy, ông nhấn mạnh rằng đây chỉ là quan điểm nội bộ, chưa phải là quy định chính thức có hiệu lực pháp lý, vì vậy SEC cần ban hành quy định cụ thể dựa trên thẩm quyền được Quốc hội giao.
– Ông ủng hộ việc tạo điều kiện cho người dùng được tự lưu trữ tài sản crypto, đặc biệt trong những trường hợp bên trung gian gây phát sinh chi phí giao dịch không cần thiết hoặc hạn chế khả năng tham gia các hoạt động on-chain như staking.
– Ông cho biết nhiều doanh nghiệp đang phát triển phần mềm phi tập trung không cần người điều hành và các hệ thống này đã chứng minh được sự bền vững ngay cả trong khủng hoảng.
– Ông nhận định rằng phần lớn các quy định hiện hành được xây dựng trên giả định luôn tồn tại tổ chức phát hành và bên trung gian, trong khi DeFi lại đang thay đổi hoàn toàn điều đó.
– Ông đã đề nghị SEC xem xét việc ban hành hướng dẫn hoặc điều chỉnh quy định để các bên có thể tương tác hợp pháp với các hệ thống tài chính on-chain.
– Ông cũng bày tỏ sự hào hứng với tiềm năng mà các hệ thống on-chain mang lại như giảm ma sát kinh tế, tăng hiệu quả sử dụng vốn, mở ra sản phẩm tài chính mới và cải thiện thanh khoản.
– Cuối cùng, ông đề xuất SEC nên xây dựng một khung “miễn trừ đổi mới” có điều kiện, nhằm cho phép các tổ chức và cá nhân nhanh chóng triển khai sản phẩm hoặc dịch vụ on-chain ra thị trường một cách hợp pháp.
– Ông cho rằng cơ chế miễn trừ này sẽ góp phần hiện thực hóa tầm nhìn của Tổng thống Trump trong việc biến nước Mỹ thành trung tâm crypto của thế giới, bằng cách thu hút các nhà phát triển và doanh nghiệp quay về xây dựng tại Hoa Kỳ.
Những thay đổi chính sách dưới thời Tổng thống Donald Trump có ảnh hưởng sâu rộng, không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn tác động đến các quốc gia từ châu Âu đến châu Á. Việt Nam cần theo dõi sát sao các động thái này để có chiến lược điều chỉnh phù hợp.
Việt Nam
Việt Nam là một trong các quốc gia cấm giao dịch và thanh toán bằng tiền mã hóa (Nguồn: Thông cáo báo chí về bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác), các cơ quan báo chí chính thống thường gọi tiền mã hóa là “tiền ảo” nhưng cách gọi như vậy là hoàn toàn sai bản chất, chúng tôi sẽ làm rõ ở phần so sánh các loại tiền ở bên dưới.
Một dấu hiệu tích cực gần đây cho tiền mã hóa là giữa năm 2021 Thủ tướng Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì nghiên cứu, xây dựng và thí điểm sử dụng tiền mã hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (Blockchain) (Nguồn vov.vn).
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định tầm nhìn và mục tiêu toàn diện, trong đó có việc từng bước làm chủ một số công nghệ chiến lược, công nghệ số, bao gồm công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Cùng với tầm nhìn trên, Việt Nam đang đẩy nhanh việc xây dựng Luật Công nghiệp Công nghệ số, bao gồm nội dung đáng chú ý về “tài sản số” và “tài sản mã hóa”. Luật này được Quốc hội biểu quyết thông qua vào tháng 14/6/2025, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc đưa tài sản mã hóa vào khuôn khổ pháp lý.
“Luật coi tài sản số là một loại tài sản theo pháp luật dân sự, tức được bảo vệ giống như tài sản thực” – ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Công nghiệp Công nghệ thông tin tuyên bố tại hội nghị đầu tư ngày 9/7. Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực từ 1/1/2026, chính thức tạo khung pháp lý cho tài sản số lần đầu tiên tại Việt Nam. 21 triệu người Việt sở hữu crypto sẽ không còn trong “vùng xám” nữa. Trước đây, giao dịch crypto diễn ra trong nhóm kín, nhiều nền tảng chưa được cấp phép. Luật mới sẽ đưa các hoạt động này ra ánh sáng và được bảo vệ theo pháp luật. Điều này giúp giảm rủi ro cho nhà đầu tư và tạo cơ hội cho startup blockchain chân chính. Với hơn 100 tỷ USD giao dịch crypto mỗi năm và đứng TOP 3 thế giới về chỉ số chấp nhận crypto, Việt Nam đang biến tài sản số thành “bệ phóng” cho kinh tế số.
Tại Công điện số 104/CĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương trình Chính phủ các dự thảo Nghị định quy định chi tiết các Luật, Nghị quyết thuộc lĩnh vực tài chính được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9, bảo đảm có hiệu lực đồng thời với Luật; trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết về thí điểm thị trường tài sản mã hóa trước ngày 15/7/2025.
Xem thêm: Luật Công nghiệp công nghệ số
Chỉ thị số 05/CT-TTg của Thủ tướng ban hành ngày 1/3/2025 vừa qua là sự tiếp nối, cụ thể hóa hơn nữa quyết tâm mạnh mẽ của Đảng, Chính phủ trong việc thúc đẩy kinh tế số. Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước xây dựng khung pháp lý quản lý và phát triển tài sản số trong tháng 3 này.
Mới nhất, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết Bộ này được giao ngay trong tháng 3/2025 sẽ báo cáo với Chính phủ ban hành nghị quyết cho phép thí điểm đưa vào vận hành sàn giao dịch tiền số.
Blockchain (bao gồm tài sản số, tiền mã hóa, hạ tầng blockchain, truy xuất nguồn gốc), AI, bản sao số và vũ trụ ảo Metaverse đã chính thức được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 đưa vào Danh mục Công nghệ chiến lược.
Bản sao số, Vũ trụ ảo nằm trong Nhóm vị trí số 1 và Công nghệ Blockchain nằm ở vị trí số 3 trong Danh mục 11 Nhóm Công nghệ chiến lược theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Các văn bản này đều cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược của Đảng, Nhà nước được thể hiện trong Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và quyết định số 1236 của Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ chuỗi khối (blockchain) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Theo cá nhân mình đánh giá thì những công nghệ trên Việt Nam hoàn toàn có thể tham gia cạnh tranh với các quốc gia phát triển trên thế giới, đặc biệt là công nghệ Blockchain và Tiền mã hóa.
Blockchain và Tiền mã hóa còn khá là mới với một số anh chị, thậm chí một số người hiện vẫn còn có cái nhìn tiêu cực về lĩnh vực này có thể vì sự mơ hồ và hậu quả là tồn tại nhiều vụ lừa đảo có liên quan đến lĩnh vực này.
Tuy nhiên, những lợi ích của Blockchain và Tiền mã hóa là không thể phớt lờ và đã được chứng minh. Mỹ – quốc gia có nền tài chính và công nghệ hàng đầu thế giới đã chấp nhận Bitcoin và một số đồng tiền mã hóa khác có thể trở thành tài sản dự trữ quốc gia.
Vì vậy, trong tương lai khi thế hệ GenY, GenZ tiếp quản tài sản từ thế hệ trước thì Blockchain và Tiền mã hóa sẽ trở thành một lĩnh vực tất yếu của cuộc sống.
Gần đây, Bộ Tài chính Việt Nam lần đầu đề xuất chế tài xử phạt hành chính cho Crypto (Nguồn vnexpress)
Bộ Tài chính mới công bố dự thảo sửa đổi các Nghị định liên quan đến xử phạt trong lĩnh vực chứng khoán, trong đó có quy định mới về tài sản mã hóa.
Đây cũng là lần đầu tiên Bộ giải thích chi tiết về hành vi thao túng thị trường Crypto, cùng với mức xử phạt hành chính cụ thể. Bước đầu trong kế hoạch thí điểm quản lý Crypto tại Việt Nam, khi thị trường ngày càng lớn mạnh.
5 hành vi bị coi là thao túng:
- Tạo cung cầu ảo bằng nhiều tài khoản.
- Thông đồng mua bán mà không chuyển quyền sở hữu thực
- Cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh
- Tác động giá bằng phát ngôn truyền thông
- Tung tin đồn, tin sai lệch để thao túng thị trường
Mức phạt đề xuất:
– Cá nhân thao túng thị trường: 1,5 – 2 tỷ đồng
– Sàn crypto vi phạm: phạt đến 2 tỷ, có thể bị đình chỉ hoạt động 3–5 tháng
– Không xác minh danh tính khách hàng, quản lý tài sản không minh bạch, quảng cáo sai lệch: phạt 300 triệu – 2 tỷ
– Nhà đầu tư không mở tài khoản & chuyển tài sản về tổ chức được cấp phép: phạt 100 – 200 triệu đồng
Bộ Tài chính cho biết khung phạt này nhằm kiểm soát rủi ro và bảo vệ nhà đầu tư trong giai đoạn thí điểm. Giai đoạn này sẽ giúp cơ quan quản lý đánh giá toàn diện, xây dựng chính sách phù hợp cho thị trường tài sản số Việt Nam, đồng thời phối hợp với Bộ Công an và NHNN để giám sát chặt các sàn Crypto hoạt động tại VN.
Tuy nhiên, đề xuất mức phạt này gặp phải sự phản ứng dữ dội từ cộng đồng tiền mã hóa, họ cho rằng Bộ Tài chính chưa hiểu rõ đặc thù của thị trường này nên những yêu cầu và mức phạt trên là khá vô lý, họ đề xuất Bộ Tài chính nên tham vấn thêm các chuyên gia trong lĩnh vực Blockchain và Tiền mã hóa để đưa ra những quy định sát với thực tế hơn, khuyến khích sự phát triển của thị trường này chứ không phải tạo ra một “vòng kim cô” cho những nhà đầu tư crypto.
Xem thêm: Những KOLs và chuyên gia trong lĩnh vực Blockchain & Cryptocurrency ở Việt Nam bạn có thể theo dõi
Theo Vnexpress, tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đề xuất thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số (gồm tài sản ảo, tài sản mã hóa) sẽ phải chịu thuế. Cụ thể:
– Mức thuế suất dự kiến: 0,1% trên giá trị chuyển nhượng của từng lần giao dịch – tương tự đang áp dụng với chứng khoán.
– Điều kiện áp dụng: mua bán thực hiện trên sàn giao dịch có quản lý minh bạch, công khai về giá và có tần suất thường xuyên.
Ví dụ: nhà đầu tư bán Bitcoin lãi 10%, tổng giá trị bán ra 2 tỉ đồng, thì thuế thu nhập cá nhân phải nộp khoảng 2 triệu đồng. Ngược lại, nếu nhà đầu tư chuyển nhượng Bitcoin nhưng lỗ 10%, tức tổng giá trị bán ra chỉ còn 1,8 tỉ đồng, thì thuế thu nhập cá nhân phải nộp là 1,8 triệu đồng.
Xem thêm: Toàn văn Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân thay thế Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 ngày 17/7/2025
Tiền mã hóa là gì mà dù chưa hợp pháp nhưng vẫn được nhiều người quan tâm?
Tính năng đặc biệt được cho là sức hấp dẫn chính của của tiền mã hoá là bản chất hệ thống phi tập trung của nó. Tiền mã hoá không được ban hành bởi bất kì ngân hàng trung ương nào, khiến về mặt lí thuyết chúng miễn nhiễm với sự can thiệp hoặc thao túng của chính phủ.
Chúng ta có thể liệt kê một số lợi ích của tiền mã hóa:
1. Tiền mã hóa chuyển tiền nhanh với chi phí thấp (do cắt bỏ các khâu trung gian như ngân hàng và thị trường trực tuyến), đặc biệt là chuyển tiền xuyên biên giới
2. Giao dịch tiền mã hóa không thể sửa đổi vì được lưu trữ trên Blockchain, công nghệ làm tăng độ tin cậy, tính bảo mật, tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc dữ liệu.
– Đảm bảo bí mật: Mọi giao dịch được thực hiện với người chuyển và người nhận là duy nhất. Lịch sử tài chính là quyền riêng tư và danh tính được bảo vệ.
– Bảo mật cao: Khi bạn thực hiện giao dịch bằng tiền mã hóa, bạn không thể đảo ngược nó, kỹ thuật mã hóa đáng tin cậy được sử dụng trong suốt quá trình giao dịch tiền mã hóa để bảo vệ khỏi tin tặc và giả mạo thông tin.
3. Tiền mã hóa sẽ đem lại cho người tham gia mua bán (trading) hoặc đầu tư nắm giữ (holding) lợi nhuận lớn
4. Tiền mã hóa được coi là một loại tài sản không mất giá (Bitcoin được ví như vàng số – Digital Gold).
5. Tiền mã hóa là một công cụ để loại trừ lạm phát, hệ quả của việc cung tiền fiat (tiền pháp chế) quá mức (ví dụ Bitcoin có tổng cung cố định là 21 triệu đồng và không thể tăng thêm)
Xem thêm: Lợi ích của tiền mã hóa
Loại tiền mã hoá đầu tiên dựa trên Blockchain là Bitcoin, hiện vẫn là loại tiền mã hoá phổ biến và có giá trị nhất. Ngày nay, có hàng triệu loại tiền mã hoá thay thế với các chức năng hoặc thông số kĩ thuật khác nhau. Tổng giá trị thị trường tiễn mã hóa vào ngày 13/3/2025 là 2710 tỷ USD (Theo CoinMarketCap).
Xem thêm: Những đồng tiền mã hóa hiện đang được giao dịch tại CoinMarketCap hoặc CoinGecko
Những mặt hạn chế của tiền mã hóa
Mặt khác, lĩnh vực blockchain, phát triển và phát hành game online, tiền mã hóa (cryptocurrency) là một trong những lĩnh có tốc độ tăng trưởng cao với hiệu xuất và hiệu quả kinh tế cao, được nhiều quốc gia coi là ngành kinh tế đầy tiềm năng, cần khuyến khích phát triển.
Có một số bất lợi kinh doanh khi sử dụng tiền điện tử:
1) Có thể bị mất ví hoặc xóa tiền tệ của bạn. Cũng đã có những vụ trộm từ các trang web cho phép bạn lưu trữ tiền mã hóa của mình từ xa.
2) Giá trị của tiền mã hóa có thể thay đổi với biên độ cao, vì vậy một số người không cảm thấy nó là an toàn.
3) Thị trường tiền mã hóa không được quản lý và giám sát bởi Cơ quan quản lý tài chính, vì vậy không có quy tắc nào được đưa ra để bảo vệ các chủ sở hữu.
4) Nếu các công ty hoặc người tiêu dùng chuyển sang một loại tiền mã hóa mới hoặc ngừng sử dụng hoàn toàn các loại tiền kỹ thuật số, nó có thể mất giá trị và trở nên vô giá trị.
5) Các sàn giao dịch tiền mã hóa rất dễ bị tấn công mạng (gần đây, tháng 2/2025 sàn giao dịch tiền mã hóa lớn Bybit bị hacker lấy đi hơn 1,4 tỷ USD và phải nhờ đến sự hỗ trợ tài chính từ các sàn khác như Binance hay Bitget mới có thể trụ lại được), điều này có thể dẫn đến tổn thất không thể khắc phục được đối với khoản đầu tư của bạn.
6) Tiền mã hóa có thể dễ bị lừa đảo, cơ quan chức năng gặp khó khăn khi kiểm soát việc rửa tiền và tài trợ khủng bố. (các báo cáo đã tiết lộ rằng năm 2020 tổng số tội phạm liên quan đến tiền mã hóa lên tới 10,52 tỷ đô la. trong đó lừa đảo và gian lận chiếm 67,8% tổng số tội phạm tiền điện tử).
Xem thêm: Hạn chế về mặt kỹ thuật của tiền mã hóa
Chính vì tiền mã hóa có cả lợi, có cả hại nên là lĩnh vực còn đang gây nhiều tranh cãi, số tỷ phú giàu nhất thế giới ủng hộ cũng nhiều và số tỷ phú phản đối cũng không ít, trong khi Elon Musk và Mark Zuckerburg ủng hộ thì Warren Buffett lại phản đối vì cho rằng tiền mã hóa không có giá trị thực và không thể tái sản xuất.
Ở qui mô quốc gia thì số quốc gia công nhận tiền điện tử chiếm đa số, số quốc gia chưa công nhận thì chỉ có 6-7 quốc gia mà thôi.
Ngay trong số các quốc gia công nhận tiền điện tử thì cách công nhận cũng khác nhau, trong khi Mỹ chọn cách lãnh đạo tiền mã hóa làm cho nó trong sạch hơn thì Singapore đang tìm cách củng cố để trở thành:
- trung tâm tiền mã hóa của Đông Nam Á,
- là sân chơi chính cho các doanh nghiệp nghiên cứu và phát triển tiền mã hóa Châu Á (bao gồm cả Trung Quốc),
- là môi trường thuận lợi cho những người yêu thích tiền mã hóa,
- đồng thời cũng dần hoàn thiện các qui định để kiểm soát và xử phạt nghiêm khắc các hành vi phạm.
Một số thông tin thú vị về tiền mã hóa có thể bạn chưa biết
Về giá trị thị trường
Tiền mã hóa là gì mà tại sao cả thế giới và thị trường tài chính đang đảo điên về nó? Bạn có biết:
- số nhà đầu tư sở hữu tiền mã hóa (cryptocurrency) trên toàn cầu đã lên đến trên 300 triệu người (tháng 7/2021),
- tổng vốn hoá của tiền mã hóa toàn cầu là 2.800 tỷ USD, lớn hơn tổng GDP của Pháp, xấp xỉ bằng GDP của Anh và Đức;
- tổng giá trị giao dịch tiền mã hóa toàn cầu mỗi ngày cỡ 150 tỷ USD, lớn hơn 4,3 lần tổng GDP Việt Nam và lớn gấp 132 lần tổng giá trị giao dịch chứng khoán Việt Nam mỗi ngày.
Về đặc thù người sở hữu tiền mã hóa
Bạn có biết theo khảo sát các chủ sở hữu tiền mã hóa ở Mỹ và Anh thì họ đều là những người giàu có và có học vấn. Cụ thể:
- ở Mỹ có hơn 70% chủ sở hữu có thu nhập năm trên 1 triệu USD,
- còn ở Anh có hơn 40% có thu nhập năm trên 200.000 bảng Anh;
- về học vấn thì ở Mỹ có 17% có trình độ tiến sĩ và chỉ có 9% chưa tốt nghiệp đại học,
- còn ở Anh có 21% có trình độ tiến sĩ và chỉ có 7% chưa tốt nghiệp đại học (số còn lại là trình độ đại học).
So sánh giữa thị trường tiền mã hóa và thị trường chứng khoán Việt Nam
Bạn có biết số người Việt Nam sở hữu tiền mã hóa đã lên đến 5,96 triệu người, nhiều hơn 1,52 lần tổng số tài khoản trên sàn chứng khoán Việt Nam (3,9 triệu tài khoản), chiếm 1,97% tổng số người sở hữu tiền mã hóa trên toàn cầu.
Về phía doanh nghiệp
Bạn có biết đã có rất nhiều thương hiệu nổi tiếng thế giới đã chấp nhận thanh toán mua hàng bằng tiền mã hóa, đó là Microsoft, AT&T, BMW, KFC, Coca Cola, Starbucks, Paypal, WikipediA, ExpressVPN, Subway, Booking, Avnet, Expedia, Hội chữ thập đỏ Mỹ và hàng chục thương hiệu lớn khác.
Bạn có biết đã có nhiều câu lạc bộ bóng đá lớn trên thế giới, đã phát hành các token tiền mã hóa của riêng mình cho các fans hâm mộ, đó là: Manchester City (UK),
- Paris Saint-Germain (Pháp),
- Barcelona (Tây Ban Nha)
- và của AC Milan (Italy),
Trong đó PSG đã dùng token để trả một phần trong số 35-40 triệu EURO phí chào sân cho Lionel Messi khi anh gia nhập PSG vào tháng 8/2021.
Về “vị vua của tiền mã hóa – King of cryptocurrency”
Bạn có biết, từ năm 2012 đến năm 2021, trong vòng có 9 năm giá của đồng Bitcoin đã tăng hơn 540.000%, đồng nghĩa với việc ai đầu tư mua 1.000 USD Bitcoin vào năm 2012 thì đến năm 2021 họ đã có tài sản 6,4 triệu USD đô la.
Và thực tế là trong danh sách các tỷ phú của Forbes đã có tới 12 tỷ phú tiền mã hóa, trong đó người giàu nhất có giá trị tài sản lên đến 8,7 tỷ USD (bitcoin là đồng tiền điện tử đầu tiên và chủ chốt, chiếm đến 45% giá trị của tiền điện tử).
Với những thông tin trên chúng ta có thể hiểu cơ bản tiền mã hóa là gì và có thể đồng ý với nhau rằng tiền mã hóa (Crypto Currency) sẽ là xu thế khó đảo ngược của xã hội loài người.
Đây là cơ hội rất lớn cho Việt Nam, đặc biệt là thế hệ công nghệ thông tin trẻ Việt Nam, bởi việc phát triển các hệ thống ứng dụng trên nền công nghệ blockchain là lĩnh vực mà người Việt có sở trường và Việt Nam đang dẫn đầu Đông Nam Á và có cơ hội đứng vào top 10 quốc gia trên toàn cầu.
Những lưu ý khi tham gia thị trường tiền mã hóa Việt Nam
Có rất nhiều phản hồi không tích cực về tiền mã hóa tại Việt Nam, đặc biệt là các phản hồi về việc nhiều bạn bè người thân mất trắng vì sàn sập, vì đa cấp và lừa đảo. Vậy nên, trước khi tham gia vào thị trường chúng ta cần phân biệt rõ 3 đối tượng tham gia vào lĩnh vực tiền mã hóa, đó là:
- công ty/tổ chức phát hành,
- nhà đầu tư (tổ chức hoặc cá nhân) và
- người sở hữu tiền mã hóa.
Trong đó người lừa đảo thường là công ty/tổ chức phát hành tiền mã hóa, còn người bị lừa đảo là nhà đầu tư và người sở hữu tiền mã hóa.
Những mảng tiêu cực của thị trường tiền mã hóa Việt Nam
Những tiêu cực của tiền mã hóa Việt Nam có 3 nhóm: Đa cấp lập các sàn tiền mã hóa giả mạo, các sàn Binary Option (BO) giả mạo và các công ty phát hành tiền mã hóa huy động vốn lớn của các nhà đầu tư nhưng không phát triển được mobile game hoặc tiền mã hóa như cam kết.
Mảng kinh doanh tiền mã hóa giả mạo, giả mạo cả website lẫn các đồng tiền có tên giống hệt các đồng tiền mã hóa thật như BITCOIN, ETH, BNB, USDT, SOL, ADA, với mô hình đa cấp, cam kết lợi nhuận và hoa hồng cao theo mô hình kim tự tháp, lấy tiền của người sau trả lãi cho người trước.
Khi nguồn tiền huy động lên đến hàng ngàn tỷ thì đánh sập sàn khiến người sở hữu tiền mã hóa mất trắng, đã được báo chí đăng nhiều, cơ quan công an đã khởi tố vụ án lừa đảo.
Mảng kinh doanh Binary Option (BO) giả mạo cũng tương tự, lập sàn BO giả sàn BO quốc tế, cũng sử dụng mô hình kinh doanh đa cấp với cam kết lợi nhuận cao cho người đầu tư và chia hoa hồng cao khi lôi kéo được nhà đầu tư mới.
Khi huy động được lượng tiền đủ lớn, các chủ sàn sẽ can thiệp vào giá, điều chỉnh thắng thua để chiếm đoạt tiền hoặc đánh sập hệ thống để chiếm đoạt toàn bộ số tiền của nhà đầu tư, cũng đã được báo chí đăng nhiều và cơ quan công an đã khởi tố vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Mảng thứ 3 là những công ty phát triển một hoặc vài dự án về tiền mã hóa, rồi đi huy động vốn của các nhà đầu tư, nhưng hoặc là chiến lược phát triển sản phẩm không đúng, ngắn hạn hoặc đội ngũ phát triển ứng dụng chưa tốt hoặc là chủ dự án ngay từ đầu lập ra dự án chỉ với mục đích chính là để thu hút vốn của các nhà đầu tư.
Kết quả cuối cùng là dự án không thành công, đồng tiền mã hóa không nên được sàn quốc tế, hoặc khi lên sàn thì đồng tiền mã hóa rớt giá, số lượng giao dịch ít. Dù vì bất cứ nguyên nhân gì thì các nhà đầu tư cũng bị mất trắng số tiền đầu tư.
Số dự án như vậy tỷ lệ thấp thì không có vấn đề, bởi đã đầu tư thì phải chấp nhận rủi ro thôi, nhưng khi mà tỷ lệ thất bại cao quá mức thì sẽ tạo ra hình ảnh xấu cho các công ty blockchain, mobile game, crypto Việt Nam cũng như cho cả Việt Nam.
Mảng tiêu cực thứ nhất và thứ 2 thực ra không phải là tiền mã hóa mà là giả mạo và mượn danh tiền mã hóa, làm tiền mã hóa bị tiếng xấu oan.
Những mảng tích cực của thị trường tiền mã hóa Việt Nam
Đó là những công ty có chiến lược sản phẩm (tiền mã hóa) sáng, dài hạn, quốc tế hoá, minh bạch, cam kết rõ ràng, có đội ngũ phát triển sản phẩm và marketing tốt, có mạng lưới và cộng đồng quốc tế rộng dãi nên đã thành công.
Những công ty đóng góp vào mảng sáng này cho Việt Nam có thể kể đến các công ty sở hữu các đồng AXS, COIN98.
Một trong những người thành công kể trên nói rằng:
“hình ảnh Việt Nam vẫn rất tốt với các nhà đầu tư quốc tế, các nhà đầu tư Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore vẫn đánh giá rất cao các công ty blockchain Việt Nam, luôn sẵn sàng đầu tư vào các dự án mới, “tiền không thiếu, muốn là có, miễn là ý tưởng tốt, minh bạch, rõ ràng”.
Những mảng còn chưa rõ ràng trong thị trường
Đấy là việc hầu hết các công ty blockchain – tiền mã hóa Việt Nam đều đã đăng ký kinh doanh tại Singapore.
Và tất nhiên về mặt pháp lý đấy là công ty Singapore, hoạt động theo luật Singapore, mặc dù các công ty ấy có 80%, thậm chí 100% nhân viên bao gồm cả sáng lập công ty là người Việt Nam, trụ sở chính đặt ở Việt Nam, mặc dù các ông chủ công ty chỉ thích sống và làm việc ở Việt Nam.
Xem thêm: Tổng quan thị trường tiền mã hóa Việt Nam
——-
Chú thích:
.[1]: Bitcoin (ký hiệu: BTC, XBT…) là một loại tiền mã hóa, được phát minh bởi Satoshi Nakamoto dưới dạng phần mềm mã nguồn mở từ năm 2009.
Bitcoin có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào.
Bitcoin có cách hoạt động khác hẳn so với các loại tiền tệ điển hình: không có một ngân hàng trung ương nào quản lý nó và hệ thống hoạt động dựa trên một giao thức mạng ngang hàng trên Internet.
Sự cung ứng Bitcoin là tự động, hạn chế, được phân chia theo lịch trình định sẵn dựa trên các thuật toán. Bitcoin được cấp tới các máy tính “đào” Bitcoin để trả công cho việc xác minh giao dịch Bitcoin và ghi chúng vào cuốn sổ cái được phân tán trong mạng ngang hàng, thông qua công nghệ blockchain.
Cuốn sổ cái này sử dụng Bitcoin là đơn vị kế toán. Mỗi bitcoin có thể được chia nhỏ tới 100 triệu đơn vị nhỏ hơn gọi là satoshi.
Bitcoin là loại tiền mã hoá điển hình nhất, ra đời đầu tiên, và được sử dụng rộng rãi nhất trong thương mại điện tử.
Các doanh nghiệp có xu hướng muốn thanh toán bằng Bitcoin để giảm thiểu chi phí.
Đến tháng 7 năm 2018, lượng tiền cơ sở của Bitcoin được định giá hơn 109 tỷ đô la Mỹ – là loại tiền mã hóa có giá trị thị trường lớn nhất.
Những biến động lớn trong giá trị của mỗi bitcoin đã tạo nên những lời chỉ trích về tính phù hợp kinh tế của Bitcoin như là một loại tiền tệ.
Thuật ngữ Bitcoin được viết hoa khi nhắc tới như một giao thức, phần mềm, hoặc cộng đồng và được viết thường khi được nhắc tới như một đơn vị tiền tệ.
.[2]: Mọi dữ liệu trên mạng Internet đều rất dễ dàng bị sao chép, mỗi giao dịch tiền kỹ thuật số cũng chỉ là một khối thông tin.
Bình thường, khi giao dịch trực tuyến, chúng ta sẽ cần đến một bên trung gian thứ ba mà chúng ta tin tưởng (ví dụ ngân hàng hay một người trung gian được tin cậy) với một cơ sở dữ liệu tập trung để xác minh giao dịch nhằm chống gian lận khi kẻ gian sử dụng lại khối thông tin này nhiều lần.
Công nghệ blockchain đã giải quyết được bài toán này mà không cần tới bên trung gian thứ ba tin cậy.
Blockchain là một cuốn sổ cái ghi lại tất cả các giao dịch.
Dữ liệu trong cuốn sổ cái liên tục được mạng lưới máy tính ngang hàng trên thế giới cập nhật và bảo trì.
Giao dịch khi A gửi X bitcoin cho B được ghi lại trên toàn hệ thống, tất cả các máy tính trong mạng này sẽ xác minh và ghi lại giao dịch đó vào cuốn sổ cái rồi cấp phát dữ liệu này tới các máy tính khác.
Blockchain là một cơ sở dữ liệu phân tán vô chủ; các máy tính liên tục thực hiện việc kiểm toán độc lập bằng cách xác minh dữ liệu nhận tới và so sánh với chữ ký của giao dịch đó.