Các stablecoin đang hoạt động như thế nào?
Tuần trước, khoảnh khắc depeg ngắn của stablecoin HUSD đã depeg đã khiến cộng đồng phải đánh giá lại giá trị của những stablecoin hiện nay.
Stablecoin là tiền kỹ thuật số phát hành trên blockchain và được hỗ trợ bởi các tài sản thế chấp cơ bản. Stablecoin thông thường là các loại tiền tệ được hỗ trợ bởi: Tiền pháp định, tiền kỹ thuật số, hàng hóa hoặc thuật toán.
Tuy nhiên, mục tiêu chung đều là giúp ổn định thị giá. Sự ổn định này chính là nền tảng cho hoạt động thanh toán và chuyển tiền. Ngoài ra, các nhà giao dịch thường chuyển lợi nhuận sang stablecoin trong khi chờ đợi cơ hội giao dịch tiếp theo. Điều này cho phép các nhà giao dịch tiết kiệm thời gian xử lý và phí giao dịch hơn so với việc chuyển đổi sang USD.
Sự sụp đổ của TerraUSD (UST) vài tháng trước cho thấy rằng stablecoin không nhất thiết phải duy trì ổn định. Bài viết dưới đây sẽ đưa ra nguyên nhân và ưu nhược điểm của từng loại stablecoin khác nhau.
Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định
USDT của Tether và USDC của Circle thuộc danh mục được hỗ trợ bởi tiền pháp định – giá trị tương ứng được hỗ trợ bằng đồng đô la Mỹ, có thể đầu tư vào khoản đầu tư có tính thanh khoản cao như trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, quỹ thị trường tiền tệ và thương phiếu. USDT và USDC có vốn hóa thị trường lần lượt là 67 tỷ đô Mỹ và 52 tỷ đô Mỹ, do đó chúng được xếp vào trong mười loại tiền kỹ thuật số hàng đầu toàn thế giới.
USDC là sản phẩm của Coinbase và Circle. Tuy nhiên, sau lệnh trừng phạt của SEC đối với Tornado Cash vào tháng 8/2022 và Circle bị buộc phải đóng băng số USDC trị giá 75.000 USD. Nhiều nhà đầu tư đã chuyển 1,6 tỷ USD từ USDC sang đối thủ stablecoin USDT vì cho rằng Circle không giữ đặc tính quyền riêng tư và phân quyền của tiền kỹ thuật số. Vấn đề được nêu ra là người nắm giữ USDC không thực sự an toàn trước những tổ chức tập trung vì SEC Hoa Kỳ có thể buộc Circle đóng băng tài sản USDC của người nắm giữ nhất định.
Thuộc quyền sở hữu của iFinex Inc. có trụ sở ở Hồng Kông và đúc trên mười giao thức và blockchain khác nhau, Tether (USDT) là stablecoin lớn nhất thế giới theo giá trị vốn hóa thị trường và được hỗ trợ bởi đồng đô la Mỹ, trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ và thương phiếu. Những tài sản này được kiểm toán hàng tháng bởi công ty kiểm toán và đảm bảo BDO Italia có trụ sở tại Ý.
Với vốn hóa thị trường 67 tỷ đô la Mỹ, USDT là stablecoin lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, ngay cả đồng tiền ổn định lớn nhất thế giới cũng tnừg bị biến động. Tháng 5/2022, sau khi UST giảm giá mạnh, USDT đã giảm còn 95 cent so với đô la Mỹ do lượng giao dịch quy mô lớn cùng tâm lý lo ngại USDT cũng có thể sụp đổ.
Và khi những sự kiện tương tự xảy ra, giá stablecoin sẽ trở lại theo tỷ lệ 1: 1 bởi vì những nhà giao dịch vẫn có thể đổi số tiền nắm giữ lấy 1 đô la Mỹ trên trang web Tether, trước cam kết đảm bảo quy đổi 1: 1 của Tether. Nghĩa là, nhà giao dịch có thể mua USDT với giá 95 cent Mỹ trên sàn giao dịch và đổi lấy 1 đô la Mỹ trên trang web của Tether.
Điều đó cũng xảy ra với HUSD vào tuần trước, khi giá HUSD bất ngờ giảm 15%. Nhà phát hành Stable Universal đã đóng băng lệnh chuyển đổi, ngăn người dùng quy đổi token và đưa giá trở lại 1 đô la Mỹ. Sau khi nhận thấy sự khác biệt đó, Huobi Global đã liên hệ với Stable Universal và làm việc cùng nhà phát hành để giải quyết vấn đề.
Sự cố depeg đã được giải quyết sau vài giờ, vì vấn đề thanh khoản từ Stable Universal do một vài tài khoản market maker phải dừng hoạt động để tuân thủ quy định tại một số quốc gia.
Stablecoin được hỗ trợ bởi Tiền kỹ thuật số
Những stablecoin được hỗ trợ bởi tiền kỹ thuật số khác biệt so với stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định vì giá trị của chúng gắn liền với tài sản tiền kỹ thuật số hơn là tài sản tiền pháp định. Thông thường, tài sản tiền kỹ thuật số được khóa làm tài sản thế chấp và token chính như Ethereum có thể được sử dụng.
Một điểm khác biệt nữa là những stablecoin hỗ trợ bởi tiền kỹ thuật số có thể phi tập trung hóa quá mức để bù đắp cho biến động của tài sản tiền kỹ thuật số cơ bản. Ví dụ: Nếu stablecoin được hỗ trợ bởi Ethereum gắn với đồng đô la Mỹ, thì Ethereum trị giá 2 đô la Mỹ sẽ được dùng làm tài sản thế chấp, trong trường hợp thị giá Ethereum sụt giảm mạnh.
Giao dịch của các stablecoin được hỗ trợ bằng tiền kỹ thuật số sẽ tương đối dễ dàng và nhanh chóng hơn, không cần lưu ký hoặc kiểm toán đối với tài sản cơ bản và tính thanh khoản thường cao hơn.
Stablecoin theo Thuật toán
Những stablecoin theo thuật toán kiểm soát nguồn cung stablecoin thông qua thuật toán. Ví dụ như Terra (UST).
Trường hợp của Terra độc nhất vì gắn liền với Luna. Nếu giá giảm xuống dưới 1 đô Mỹ, nhà giao dịch được khuyến khích hoán đổi UST lấy Luna, cân bằng tổng nguồn cung UST trên thị trường và đẩy giá UST trở về 1 đô la Mỹ. Nếu giá UST tăng trên 1 đô la Mỹ, thì nhà giao dịch sẽ bán token Luna để đổi lấy token UST mới, mở rộng nguồn cung thị trường UST và đẩy giá về 1 đô la Mỹ.
Ngay từ đầu, nhu cầu với UST được duy trì bởi lãi suất 20% hấp dẫn cung cấp bởi giao thức cho vay Anchor. Nhưng sự suy giảm nhanh chóng của thị trường và việc rút UST ồ ạt đã khiến giá cả hai token giảm xuống 0, mất hoàn toàn giá trị.
Luna Foundation Guard (LFG) đã dùng gần như tất cả BTC dự trữ để hồi sinh cho peg của UST bằng nhiều chiến lược giao dịch. Nhưng áp lực giảm giá nghiêm trọng và nguồn Bitcoin dự trữ đã giảm từ hơn 80.000 BTC xuống dưới 500, và LFG đã từ bỏ nỗ lực để cứu stablecoin. Đến lúc đó, niềm tin nhà đầu tư vào Luna cũng biến mất, giá Luna cũng giảm xuống mức gần bằng 0, đặt dấu chấm hết cho nhiều cá mập Luna trên toàn thế giới.
Stablecoin được hỗ trợ bởi hàng hóa
Đây là những stablecoin được hỗ trợ bởi tài sản như vàng hoặc bạc. Ví dụ: PAX Gold (PAXG) và stablecoin vàng lần lượt được hỗ trợ bởi hàng hóa do Paxos phát hành và được peg với giá vàng. Mỗi token được hỗ trợ bởi giá trị ounce vàng; tài sản vàng được giữ trong hầm Brink và do Paxos quản lý.
Những stablecoin này cho phép nhà giao dịch mua giá trị vàng mà không cần phải mua hợp đồng tương lai vàng, ETF hoặc sản phẩm phái sinh khác. Đồng thời, trao quyền sở hữu theo tỷ lệ và cũng được xử lý ngay lập tức. PAX Gold phát hành vào tháng 9/2019 và giá trị vốn hóa thị trường hiện tại vào khoảng 590 triệu đô la Mỹ.
Kết luận
Suy cho cùng thì stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định như HUSD vẫn là phổ biến nhất và đáng tin cậy nhất, vì chúng được hỗ trợ bởi tiền tệ thực, có tính thanh khoản cao và có thể chuyển đổi thành tiền mặt gần như ngay lập tức.
Nhược điểm duy nhất là chúng cần được giám sát bởi các bên thứ ba là công ty giám sát và kiểm toán bởi công ty kiểm toán, nhưng đây chỉ là cái giá nhỏ cho sự ổn định giá trị của những stablecoin này.
