1. Mô hình sổ cái UTXO mở rộng
Cần phải biết rằng Cardano sử dụng mô hình sổ cái UTXO mở rộng. Người dùng không dễ để nhận ra điều này, nhưng nó là một điểm khác biệt quan trọng so với tất cả các nền tảng hợp đồng thông minh khác.
Mục đích của mô hình EUTXO là hỗ trợ khả năng diễn đạt, khả năng lập trình cao hơn trong khi vẫn duy trì tất cả các lợi ích của mô hình UTXO của Bitcoin. EUTXO có những ưu điểm sau:
- Bảo mật cao hơn khi thực thi các hợp đồng thông minh.
- Khả năng dự đoán phí trước khi giao dịch được thực hiện.
- Tính xác minh cục bộ (local) đảm bảo rằng các giao dịch sẽ được chấp nhận sau khi gửi.
- Cho phép xử lý giao dịch song song tốt hơn, giúp tăng khả năng mở rộng.
2. Ouroboros Leios
Hầu như không có mạng blockchain nào có khả năng tăng trưởng quy mô tốt ở lớp thứ nhất (Layer 1), vì việc kết hợp khả năng mở rộng với tính năng phi tập trung là một thách thức về công nghệ. Nhiều nền tảng có quy mô tốt đã phải hy sinh tính phi tập trung hoặc có yêu cầu phần cứng rất cao đối với những người muốn vận hành hệ thống.
Ouroboros Leios cho phép Cardano đạt được khả năng mở rộng cao và duy trì sự phi tập trung chất lượng của nó. Điều này có thể thực hiện được bằng cách sử dụng mô hình EUTXO. Leios có thể giải quyết bộ ba bất khả thi (Bảo mật, Phi tập trung, Khả năng mở rộng) của blockchain theo một cách tinh tế nhất.
3. Token, NFT là token gốc
Cardano không sử dụng hợp đồng thông minh để tạo và tương tác với Token và NFT (như mạng Ethereum). Mạng đối xử với Token và Nft giống như cách nó đối xử với ADA. Cardano có sổ cái đa tài sản, vì vậy Token được lưu trữ trực tiếp trong sổ cái tương tự như ADA.
Cardano có cơ sở hạ tầng cho các Token trong mô hình sổ cái và có thể chuyển chúng một cách tự nhiên mà không cần thông qua smartcontract. Điều này làm giảm sự phức tạp và phí giao dịch đồng thời cũng tăng tính bảo mật.
Cardano có chính sách phí cố định, có nghĩa là phí phụ thuộc vào quy mô (dung lượng) của giao dịch. Cước phí không phụ thuộc vào mức độ ưu tiên hay thông lượng của mạng hiện tại. Đối với một giao dịch thông thường có cùng dung lượng, nếu hôm nay bạn trả phí giao dịch bằng ADA như thế nào thì bạn sẽ trả như vậy sau một năm hay nhiều năm tới. Điều này khác hoàn toàn với Bitcoin và Ethereum, người dùng không thể biết trước được sẽ phải trả phí là bao nhiêu cho từng giao dịch trên hai mạng này.
4. Cardano có staking thanh khoản
Cardano có thuộc tính staking thanh khoản cao và được hỗ trợ tính năng này trực tiếp ở cấp độ giao thức nền tảng.
Staking trên mạng Cardano không yêu cầu phải khóa ADA trong một khoảng thời gian nhất định. Cardano cũng không có hình thức phạt (như của Ethereum). Giao thức không thể lấy tiền từ chủ sở hữu. Phần thưởng chỉ có thể kiếm được cho hành vi phù hợp với lợi ích của giao thức.
Các mạng PoS khác không có Staking thanh khoản cao. Người dùng buộc phải ủy thác tài sản gốc của họ cho bên thứ ba. Đổi lại, họ nhận được các Token có giá trị thị trường tương ứng nhưng không có ý nghĩa gì trong sự đồng thuận của mạng lưới. Điều này thể hiện mức độ tập trung cao và rủi ro cho mạng lưới.
5. Mithril
Hầu hết người dùng hiện tại của mạng blockchain sử dụng kiến trúc máy khách-máy chủ. Điều này đặc biệt đúng với người dùng ví nhẹ hoặc ví lạnh Trezor và Ledger. Các bên thứ ba có thể thu thập dữ liệu mà không cần sự cho phép của người dùng, gửi cho họ dữ liệu gian lận, kiểm duyệt các giao dịch hoặc họ có thể bị chính quyền buộc phải tắt máy chủ. Nói một cách đơn giản, sự đồng thuận của mạng lưới có xu hướng được phi tập trung cho hầu hết các mạng, nhưng quyền truy cập của người dùng vào blockchain hiện đang tập trung cao độ.
Nếu ai đó muốn giao tiếp Peer-to-Peer (P2P), tức là không có bên thứ ba, họ cần chạy full node của riêng mình. Trong trường hợp của Cardano, ví Daedalus có thể làm được điều này. Nhưng, hầu hết mọi người không muốn chạy một node đầy đủ và sẽ không bao giờ muốn vì chúng rất chậm và tốn nhiều tài nguyên phần cứng. Ngành công nghiệp blockchain phải có giải pháp cho vấn đề này. Chúng được gọi là ứng dụng máy trạm nhẹ.
Mithril là một công nghệ dành cho máy trạm nhẹ. Nó cho phép ngay cả các thiết bị di động chạy các node Cardano sẽ được đồng bộ nhanh chóng bằng ảnh chụp nhanh blockchain. Mithril giúp sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn, rẻ hơn, nhanh hơn và thân thiện với người dùng hơn.
6. Quản trị phi tập trung
Phi tập trung không chỉ liên quan đến sự đồng thuận của mạng mà còn liên quan đến nhóm duy trì và phát triển giao thức.
Cardano có một quỹ dự án sẽ tài trợ cho việc phát triển giao thức trong tương lai. Một điều quan trọng là IOG đã có kế hoạch bàn giao toàn bộ quyền quản lý dự án Cardano cho cộng đồng trong kỷ nguyên Voltaire. Cộng đồng sẽ bỏ phiếu về những gì cần làm và cả những người sẽ làm việc với Cardano. Đây có thể là đội IOG, nhưng về mặt lý thuyết là bất kỳ đội nào khác.
Cộng đồng tham gia bỏ phiếu cho Catalyst. Catalyst được thiết kế để tài trợ cho các dự án do các thành viên cộng đồng đề xuất. Những người nắm giữ ADA có thể quyết định dự án nào sẽ nhận được tài trợ từ quỹ dự án. Catalyst được cho là DAO lớn nhất trong toàn bộ ngành công nghiệp blockchain.
Đã có hơn 364.000 phiếu bầu trong Catalyst Fund 9. Nó tăng 53% so với Fund8 và có 205 dự án được tài trợ.
7. Hydra
Hydra là một giải pháp khả năng mở rộng layer 2 với mục đích tối đa hóa thông lượng, giảm thiểu độ trễ, phát sinh chi phí thấp hoặc không mất phí và giảm đáng kể yêu cầu lưu trữ.
8. Cardano EVM sidechain
EVM sidechain sẽ là sidechain đầu tiên được xây dựng và phát hành bởi IOG, với mục tiêu mở rộng Cardano cho các nhà phát triển Solidity. EVM sidechain sẽ cho phép cộng đồng nhà phát triển Solidity xây dựng DApp trên nền tảng thân thiện với môi trường và có phí thấp hơn, tiêu thụ ít năng lượng hơn nhiều so với blockchain có cơ chế đồng thuận PoW.
Một sự thật chúng ta không thể bác bỏ là máy ảo EVM đã hỗ trợ rất tốt cho các nhà phát triển dapp trong những năm gần đây. Giúp mọi việc phát triển Dapp trở nên đơn giản, thuận tiện hơn bao giờ hết, riêng Ethereum đã có khoảng hơn 600 dapp đang khởi chạy, Binance Smart Chain cũng không đứng ngoài với gần 500 dapp đang khởi chạy, 1 yếu tố then chốt giúp BSC có thể phát triển thần tốc tới thế khi sinh sau Ethereum rất lâu đó là máy ảo EVM. BSC đã tận dụng tốt điều này. Cardano muốn phát triển trong tương lai thì Sidechain EVM là 1 điều kiện bắt buộc phải có.
9. Phí Babel
Cardano sẽ cho phép người dùng thanh toán phí giao dịch bằng token thay vì tiền ADA gốc. Cơ chế này đã được đặt tên là phí Babel. Hiện tại cơ chế này vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, nếu nó chính thức được khởi chạy thì đây là 1 thành công rất lớn của Cardano, người dùng sẽ không cần phải mua ADA là phí giao dịch nữa, nếu chỉ muốn giữ 1 token nào đó mà thôi.
10. Nhóm IOG, Cardano Foundation và Emurgo
Ba đơn vị sáng lập không thể thiếu của hệ sinh thái Cardano.
Nhóm IOG có những thành viên năng lực nhất trong toàn bộ ngành công nghiệp blockchain. Họ đang xây dựng Cardano như một hệ thống nền tảng. Họ áp dụng toán học, thuật toán và khoa học đằng sau mọi thứ Cardano phát triển.
Cardano Foundation có rất nhiều việc để làm nhằm giúp xây dựng hệ sinh thái. Họ đang làm việc để phát triển cộng đồng Cardano và truyền bá nhận thức về dự án. Hiện tại, Cardano có một trong những cộng đồng lớn nhất trong toàn bộ ngành công nghiệp blockchain.
EMURGO là nhánh thương mại chính thức của blockchain Cardano. Đơn vị này đã xây dựng chiếc ví nhẹ đầu tiên Yoroi. Tại Hội nghị thượng đỉnh Cardano, họ đã công bố ra mắt stablecoin USDA được hỗ trợ bằng USD.
11. Phân phối ADA công bằng
Các quỹ đầu tư đã không tham gia vào việc phân phối ADA từ ban đầu. Giúp việc ra các quyết định lớn cho hệ sinh thái không gặp mâu thuẫn lợi ích giữa người dùng và quỹ đầu tư. Việc phân phát ADA diễn ra ở Châu Á theo bốn giai đoạn từ tháng 10 năm 2015 đến đầu tháng 1 năm 2017.
Việc bán ADA đã mang lại 108.844,5 BTC cho IOG. Hơn 8.000 BTC đã được quyên góp cho Cardano Foundation.
Tổng cộng 31.112.484.646 ADA đã được phân phối. 13.887.515.354 ADA là một phần của dự trữ. Những đồng tiền này sẽ được phát hành dần dần trong lưu thông theo giao thức Cardano cho đến khi có tối đa 45.000.000.000 ADA được lưu hành.
Bài viết được viết bởi $neo.tran | CEVI#7634 (thành viên Cardano Ecosystem Hub in Vietnam – CEVI), dự án được tài trợ bởi Catalyst.
Xem thêm các bài viết khác về Cardano tại: https://discord.com/channels/931602162428018688/1047914738547437568
