Nhiều người nghi ngờ năng lực của Nikolas cho rằng anh ta không đủ năng lực để xây mạng riêng mà phải ăn bám mạng stellar, nhưng nguyên nhân sâu xa ở đây thực sự là gì?
Lý do Nicolas Kokkalis chọn Stellar làm khởi đầu cho Pi Network
1. Về mặt kỹ thuật
Stellar Consensus Protocol (SCP):
Đặc điểm: SCP là cơ chế đồng thuận phi tập trung, dựa trên Federated Byzantine Agreement (FBA), TPS 1.000-3.000 (Stellar.org), phí thấp (0,00001 XLM ~ 0,000003 USD/tx).
Lý do Nikolas chọn stellar:
Tốc độ: SCP nhanh hơn Proof of Work (PoW, Bitcoin TPS 7, 5 giây/block) và Proof of Stake (PoS, Ethereum TPS 30), phù hợp với mục tiêu giao dịch hàng ngày cho 200 triệu Pioneers (2030).
Phí thấp: 0,00001 XLM rẻ hơn Ethereum (2-20 USD/tx, 2025), Solana (0,00025 USD/tx), tối ưu cho người dùng không chuyên (Pi nhắm đến 99% dân số).
Khả năng mở rộng: SCP dùng “quorum slices” (nhóm node tin cậy), dễ thêm node (Light Node trên smartphone), khác Bitcoin (mining nặng), Ethereum (gas phức tạp).
So sánh:
Bitcoin: TPS 7, phí 5-50 USD, không phù hợp giao dịch nhỏ.
Ethereum: TPS 30, phí cao, không thân thiện người dùng mới.
Solana: TPS 65.000, nhưng phức tạp (PoH + PoS), tập trung validator (41% Mỹ).
Kết luận kỹ thuật: SCP của Stellar đơn giản, nhanh, rẻ, dễ tích hợp smartphone (Pi Light Node), phù hợp mục tiêu kỹ thuật của Pi.
2. Về mặt liên kết xã hội
Stellar và tổ chức liên quan:
Stellar Development Foundation (SDF):
Thành lập 2014 bởi Jed McCaleb (co-founder Ripple), hợp tác IBM World Wire (2019), nhắm đến tài chính toàn diện (unbanked population).
Quan hệ: SDF phi lợi nhuận, mã nguồn mở, hỗ trợ dự án xã hội (UNDP, 2020).
Liên kết với Nicolas:
Nicolas Kokkalis (Ph.D. Stanford, 2008) nghiên cứu hệ phân tán, quen thuộc với McCaleb qua cộng đồng blockchain (Stanford, Silicon Valley).
SDF tài trợ nghiên cứu blockchain tại Stanford (2017), nơi Nicolas giảng dạy, tạo mối quan hệ cá nhân.
Lý do chọn:
SDF chia sẻ tầm nhìn “tài chính cho mọi người” (unbanked), trùng với Pi (99% dân số).
Mã nguồn mở Stellar (github.com/stellar) cho phép Nicolas fork miễn phí, khác Ripple (Ripple Labs kiểm soát), Ethereum (phức tạp).
Kết luận xã hội: Stellar có liên kết với Nicolas qua Stanford, SDF, và giá trị chung, khiến Nicolas chọn thay vì hệ khác.
3. Trùng khớp với mục đích và tầm nhìn của Pi
Mục đích: Dân chủ hóa tiền số, giao dịch hàng ngày cho 99% dân số, không cần mining phức tạp.
Tầm nhìn: 200 triệu người dùng (2030), TPS 500.000, phí 0,1 USD/tx, kinh tế phi biên giới (PiFest, 50 tỷ USD GMV).
Trùng khớp với Stellar:
Tài chính toàn diện: Stellar nhắm unbanked (1,7 tỷ người, World Bank), Pi nhắm 99% dân số (7 tỷ người).
Dễ tiếp cận: Stellar không cần mining (khác Bitcoin), Pi dùng Light Node trên smartphone.
Phi tập trung: SCP (Stellar) dùng quorum slices, Pi mở rộng với Pioneers (200 triệu node).
Vì sao không chọn hệ khác:
Bitcoin: Mining nặng, phí cao, không mở rộng được.
Ethereum: Gas phức tạp, không thân thiện người mới.
Ripple: Tập trung (Ripple Labs), không phù hợp dân chủ hóa.
Solana: Quá mới (2017), rủi ro validator tập trung.
Kết luận tầm nhìn: Stellar khớp với Pi về tài chính toàn diện, dễ dùng, phi tập trung, là lựa chọn tối ưu 2019.
4. Nếu Nikolas tự xây mạng Pi riêng từ đầu
Thời gian tự xây:
Xây blockchain mới (như SCP):
Nghiên cứu: 1-2 năm (Nicolas + Stanford team).
Code: 2-3 năm (50 kỹ sư, Tendermint mất 3 năm).
Test: 1-2 năm (sandbox 1 triệu người).
Tổng: 4-7 năm (2019-2026), chậm hơn Pi mainnet (2025).
Stellar: Fork ngay (2019), chỉnh sửa 2 năm (SCP → Pi SCP), tiết kiệm 2-5 năm.
Kết luận: Chọn Stellar giúp Pi ra mắt nhanh (2019), tận dụng SCP có sẵn, thay vì mất 4-7 năm tự xây.
Kịch bản 1: Pi dùng mãi mãi dựa trên Stellar
Ổn không?
Ban đầu: Ổn, SCP (TPS 1.000-3.000) đủ cho 10-50 triệu người (2019-2025).
Dài hạn: Không ổn khi mạng phình to (200 triệu người, 2030).
a) Vấn đề overload khi mạng lớn:
TPS giới hạn:
Stellar TPS max 3.000 (Stellar.org), Pi nhắm 500.000 TPS (Whitepaper).
200 triệu người, 10 tx/ngày = 2 tỷ tx/ngày (23.148 TPS), vượt 7 lần khả năng Stellar (3.000 TPS).
Hậu quả: Chậm giao dịch (5 giây → 1 phút), phí tăng (0,1 USD → 1 USD).
b) Quorum slices quá tải:
SCP cần node tin cậy (Light Node), 200 triệu node làm quorum phức tạp (O(n²) tính toán).
Ví dụ: 1 triệu node cần 1 tỷ kết nối, quá tải server (50 MW không đủ).
c) Phụ thuộc Stellar:
Pi dùng SCP gốc, Stellar update (2025) gây xung đột (fork Stellar 2020).
Rủi ro: SDF ngừng hỗ trợ, Pi mất codebase chính.
Bảo mật:
SCP không kháng lượng tử (ECDSA), rủi ro Shor (2030), khác Pi zk-STARKs (98% an toàn).
Kết luận kịch bản 1:
Dùng mãi Stellar không ổn, overload TPS (23.148 vs 3.000), quorum quá tải, phụ thuộc SDF, bảo mật yếu khi Pi phình to (200 triệu người).
Kịch bản 2: Pi fork sang nhánh mới hoàn toàn
Chi tiết fork:
Thời điểm: Mainnet 2025, fork 2028 khi đạt 100 triệu người.
Công nghệ:
Blockchain mới: Tendermint Core (TPS 100.000) + zk-STARKs (kháng lượng tử).
Consensus: BFT + Light Node (200 triệu node), block time 0,01 giây, 2 MB block size.
Tích hợp: VNX (Hyperledger), e-VND (Tendermint), phí 0,1 USD/tx.
Quy trình:
Nghiên cứu (2026): Team 50 kỹ sư (Stanford, Pi Core), phân tích Stellar → Tendermint, chi phí 5 triệu USD.
Code (2027): Xây blockchain, fork SCP → BFT, tích hợp zk-STARKs, chi phí 20 triệu USD.
Test (2028): Sandbox 50 triệu người, 500.000 TPS, chi phí 10 triệu USD.
Chuyển đổi: Snapshot ledger Stellar (100 triệu Pi), migrate sang nhánh mới, 1 tháng downtime.
Chi phí: 35 triệu USD, 2-3 năm (2026-2028).
Lợi ích so với Stellar cũ:
Tăng TPS:
Tendermint 100.000 TPS (vs 3.000 Stellar), đáp ứng 2 tỷ tx/ngày (200 triệu người), nhanh 33 lần.
Ví dụ: VinFast giao dịch 50.000 Pi (5 giây), không nghẽn (Stellar 1 phút).
Kháng lượng tử:
zk-STARKs (98%) thay ECDSA, an toàn trước Shor (2030), bảo vệ quỹ 15 tỷ USD.
Tự chủ:
Không phụ thuộc SDF, Pi kiểm soát codebase, tránh xung đột update.
Mở rộng:
Light Node tối ưu (200 triệu node), server 100 MW đủ (Stellar quá tải 50 MW).
Hỗ trợ PiFest (50 tỷ USD), VNX (10 triệu tx/ngày).
Tích hợp kinh tế:
Tendermint khớp e-VND, VNX, tăng GMV VN 220 tỷ USD.
So sánh:
Stellar: TPS 3.000, phụ thuộc, không kháng lượng tử, quá tải 200 triệu người.
Fork: TPS 100.000, tự chủ, an toàn 98%, mở rộng vô hạn.
Kết luận kịch bản 2:
Fork sang nhánh mới (Tendermint + zk-STARKs) giải quyết overload, tăng TPS 33 lần, tự chủ, an toàn, phù hợp tầm nhìn Pi 2030.
Tóm tắt
Lý do chọn Stellar:
Kỹ thuật: SCP nhanh (TPS 3.000), phí thấp (0,00001 XLM), mở rộng dễ (Light Node).
Xã hội: Liên kết SDF-Stanford, tầm nhìn tài chính toàn diện.
Tầm nhìn: Trùng Pi (dân chủ hóa, 99% dân số), tiết kiệm 4-7 năm so với tự xây.
Kịch bản 1 (dùng mãi Stellar): Không ổn, TPS quá tải (3.000 vs 23.148), quorum phức tạp, phụ thuộc SDF, bảo mật yếu.
Kịch bản 2 (fork nhánh mới): Ổn hơn, TPS 100.000, tự chủ, kháng lượng tử, mở rộng 200 triệu người, chi phí 35 triệu USD, 2-3 năm.
Nguồn: Thanh Nguyen
